Vũ trụ chứa đầy những điều bí ẩn đang thách đố tri thức của nhân loại. Bộ sưu tập những câu chuyện “Khoa học Huyền bí” của Thời báo Đại Kỷ Nguyên về những hiện tượng lạ thường đã kích thích trí tưởng tượng và mở ra những khả năng chưa từng mơ tới. Chúng có thật hay không? Điều đó tùy bạn quyết định!
Trong khu vực Cappadocia ở Thổ Nhĩ Kỳ có một thị trấn gọi là Derinkuyu; và bên dưới Derinkuyu có một thành phố sâu rộng theo kiểu kiến trúc cổ đại, hiện vẫn được bảo tồn cho đến ngày nay. Tác giả của công trình này hiện vẫn là một bí ẩn, mặc dù nhiều học giả đã đưa ra các giả thuyết khác nhau.
Khu vực Cappadocia nổi tiếng trên khắp thế giới bởi những mê cung rộng khắp của những thành phố trong lòng đất. Trên mặt đất cũng là một vùng đất rất đáng kinh ngạc. Nằm rải rác trên vùng đất này là những ống khói cổ đại bằng đá núi lửa, được gọi là “ống khói nàng tiên”. Trải qua nhiều năm, khi các nền văn minh và con người đến rồi đi, các nền văn hóa đa dạng đã chạm khắc các công trình phức tạp bên trong và ngoài những ống khói này, tạo nên một quần thể kiến trúc rất ấn tượng và độc đáo.
“Mặc dù khu vực này đã được con người sử dụng và biến đổi rộng khắp trong nhiều thế kỷ, nhưng cảnh quan nơi đây là một sự hòa hợp và chú tâm đến các giá trị nội tại của địa hình tự nhiên”, theo thông tin trên trang web của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc UNESCO trong mục “Vườn quốc gia Göreme và Di chỉ đá của Cappadocia”.
Ở Cappadocia, có khoảng 200 thành phố dưới lòng đất và phủ rộng khắp cả vùng. Có thể là còn có nhiều hơn nữa nằm ở phía dưới bề mặt, đang chờ được khám phá.
Trong tất cả các thành phố trong lòng đất đã được phát hiện cho đến nay, có lẽ đáng kinh ngạc nhất là thành phố Derinkuyu. Nó đã được phát hiện một cách tình cờ vào năm 1963, khi một gia đình địa phương đang sửa nhà thì một bức tường đổ xuống, để lộ một căn phòng và thông đạo dẫn tới một mạng lưới ngầm trong lòng đất.
Kích cỡ và cấu trúc của thành phố ngầm Derinkuyu
Theo Kênh Địa lý Quốc gia Hoa Kỳ, thành phố này có tổng cộng 11 tầng, với chiều sâu 85m và diện tích hơn 6,5 km2 .
Thành phố này có nhiều khu vực phục vụ các hoạt động sinh hoạt hàng ngày khác nhau, bao gồm đền thờ, ngôi mộ, cửa hàng, khu dân cư, và thậm chí cả chuồng gia súc. Nó có 15.000 ống thông khí và các phòng ốc đủ để chứa được 20.000 người một cách thoải mái.
Hơn nữa, thành phố trong lòng đất này có các lối đi mở rộng thông ra các mạng lưới ngầm trong lòng đất khác, như hệ thống xưởng rượu, các giếng nước ngầm cung cấp nước sạch, và một hệ thống an ninh bao gồm các cánh cửa đá lăn trong khổng lồ được dùng để khóa kín thành phố từ bên trong. Hơn nữa, mỗi tầng đều có thể được khóa kín từ tầng tiếp theo bằng cách sử dụng cùng một hệ thống.
Thành phố ngầm Derinkuyu. (Ảnh: Shutterstock)
Minh họa thành phố ngầm Derinkuyu.
Khối kiến trúc này được khắc vào đá ngầm, sau khoảng thời gian dài bất tận vẫn đủ độ vững chãi để vẫn có thể chào đón những vị khách tham quan, như các nhà khảo cổ và du khách. Mặc dù các tảng đá ở đây tương đối mềm, nhưng cho tới nay vẫn chưa có bằng chứng cho thấy bất kỳ dấu hiệu sụt lún nào trong khắp di chỉ này, từ đó cho thấy những người xây dựng mạng lưới này hẳn phải có một tầm hiểu biết chuyên sâu về đá, nghề xây đá, kiến trúc, khoa công trình, và địa lý của địa phương.
Nhưng, chính xác thì ai đã xây dựng thành phố này và với mục đích gì?
Phải chăng nó được xây dựng bởi những người Công giáo cổ đại? Hay bởi một vị vua thời tiền sử với mục đích bảo vệ thần dân thoát khỏi tai họa?
Việc xác định niên đại của công trình này vẫn rất khó khăn, vì cấu trúc của thành phố được khắc từ đá. Vì vậy, không có mỏ đá nào để có thể khám nghiệm. Hơn nữa, không hề có các tư liệu lưu trữ về quá trình xây dựng công trình này, và những người đã từng sống ở đó thì đều đã biến mất hoặc di cư tới nơi khác từ lâu.
Hơn nữa, rất nhiều nền văn hóa đã định cư trong các thành thị ngầm này qua nhiều thế kỷ. Có lẽ nhóm người gần đây nhất từng trú ngụ trong các hang động lớn là các tín đồ Công giáo thời kì đầu, nhưng không có nhiều lý do để giả định rằng họ đã xây những hang động trên.
“Người ta tin rằng các hoạt động tôn giáo ban đầu ở Cappadocia bắt đầu xuất hiện từ thế kỷ thứ 4, vào thời đó, dưới sự chỉ dẫn của Thánh Basiliô Cả, Giám mục thành Caesarea (Kayseri), một cộng đồng ẩn sĩ đã bắt đầu định cư ở các căn phòng nhỏ được đào sâu vào đá”, tổ chức UNESCO cho hay. “Sau đó, để chống trả lại các cuộc cướp phá của quân Ả-rập, họ bắt đầu tụ họp lại với nhau để hình thành nên các bộ lạc sống trong hang hay các thị trấn ngầm trong lòng đất như Kaymakl hay Derinkuyu, vốn có chức năng như những nơi lánh nạn”.
“Có thể những người Phrygia đã xây dựng các thành phố ngầm vào khoảng năm 800 TCN, khi họ sống ở khu vực này vào thời đó“.
Theo “Bách khoa Kỳ quan Kiến trúc và Công trình”, có một giả thuyết khác cho rằng thành phố này đã được những người Hittites xây dựng vào khoảng thế kỷ 14 TCN, trong khi họ đang chạy trốn trước sự xâm lăng của quân đoàn Phrygia.
Tuy nhiên, một số người cho rằng thành phố ngầm này thậm chí còn cổ xưa hơn thế. Có người cho rằng những hang động đó đã được Vua Ba Tư Yima xây dựng. Vua Yima có thể là một nhân vật trong huyền thoại chứ không phải là một vị vua có thực ngoài đời, ông được cho là đã sống tới hơn 900 năm; thông số tuổi thọ này là một đặc điểm thường thấy của những nhân vật trong Kinh Thánh. Cuốn sách “Vendidad” của Hỏa giáo nói rằng vua Yima đã cho xây một thành phố ngầm dưới mệnh lệnh của Thần Ahura Mazda, để bảo vệ thần dân của ông trước một mùa đông khắc nghiệt. Cũng như sự tích về Nô-ê trong Kinh Thánh, vua Yima đã được khải thị phải thu thập một cặp những loài động vật và người dân tốt nhất cùng những hạt giống tốt nhất để tái gieo trồng trên Trái đất sau khi thảm họa mùa đông kết thúc.
Cũng như sự tích về Nô-ê trong Kinh Thánh, vua Yima đã được khải thị phải thu thập một cặp những loài động vật và người dân tốt nhất cùng những hạt giống tốt nhất để tái gieo trồng trên Trái đất sau khi thảm họa mùa đông kết thúc.
Bộ kinh thư “Vendidad” đã được soạn thảo trong giai đoạn kéo dài nhiều thế kỷ, có lẽ bắt đầu từ trước thế kỷ thứ 8 TCN, mặc dù các câu chuyện này có thể đã được truyền miệng trước đó. Không dễ xác định thời điểm ra đời của câu chuyện về thành phố ngầm của Yima. Một số người cho rằng cụm từ “mùa đông” có thể dùng để ám chỉ đến một kỷ nguyên băng hà.
Tuy nhiên, nếu điều này là sự thật, thì việc xây dựng thành phố ngầm Derinkuyu có lẽ đã diễn ra trong một thời kỳ tiền sử xa xôi, vì kỷ băng hà gần nhất là vào khoảng 110.000 đến 10.000 năm trước đây, nếu bộ kinh sách “Vendidad” thật sự đề cập đến thành phố này. Kinh “Vendidad” cũng có thể đề cập đến nơi trú ẩn trước thảm họa diệt vong là toàn bộ quần thể thành phố ngầm hùng vĩ ở Cappadocia.
Một giả thuyết khác cho rằng quần thể kiến trúc này có thể đã được xây dựng nhằm chống lại quân xâm lược. Sự hiện hữu của các cánh cửa an toàn trong mê cung củng cố cho giả thuyết này. Tuy nhiên, một mạng lưới rộng lớn như vậy sẽ cần một lượng thời gian lâu dài để thi công khi không có sự hỗ trợ của các công cụ tiên tiến. Các thợ thi công có thể đã phải hoàn thiện dự án này trong một khoảng thời gian rất hạn chế nếu họ đang phải đối mặt với mối đe dọa từ quân xâm lược, nhưng trình độ thủ công tinh tế đằng sau công trình Derinkuyu lại cho thấy điều ngược lại. Tuy vậy, mạng lưới này cũng có thể đã được xây dựng một cách gấp rút lúc ban đầu, rồi sau đó được tu bổ lần lượt bởi mỗi nhóm người đến sau.
Cập nhật: Một phiên bản cũ hơn của bài viết này nói rằng thành phố ngầm có 8 tầng thay vì 11 tầng. Một số nguồn đã tuyên bố rằng nó có 8 tầng, có lẽ bởi vì các tầng khác mới chỉ được khai quật một phần.
Paul Darin, Epoch Times
Quý Khải biên dịch Anh-Việt, Phan A biên tập