Sự mơ hồ trong nét thể hiện của người mẫu cùng với kỹ thuật vẽ đầy điêu luyện và tinh tế của đại danh họa Leonardo da Vinci trong bức tranh Mona Lisa đã tạo nên một trong bí ẩn lớn nhất trong lịch sử nhân loại suốt 500 năm kể từ ngày ra đời.
Đại danh họa người Ý Leonardo da Vinci là một thiên tài toàn năng nhất trong lịch sử thế giới thời Phục Hưng. Ông không chỉ là một họa sĩ mà còn kiến trúc sư, nhà điêu khắc, kỹ sư, nhạc sĩ, bác sĩ, nhà giải phẫu, triết học tự nhiên, nhà sáng tạo với nhiều phát minh đi trước thời đại.
Ông là một người khá bí hiểm và thường gửi gắm thông điệp về cuộc sống qua các biểu tượng trong tác phẩm của mình.
Sau 500 năm kể từ ngày ra đời, bức họa chân dung Mona Lisa của Da Vinci chính là nguồn cảm hứng cho rất nhiều nhà phân tích, từ nghệ thuật, khoa học, phân tích quang học cho tới phân tích tâm lý học nghiên cứu bởi những bí ẩn chưa thể giải thích trong bức chân dung.
Dưới đây là 8 bí ẩn đã được khám phá trong bức họa Mona Lisa sau 500 năm:
1. Nụ cười bí ẩn
Theo các nhà nghiên cứu, Leonardo Da Vinci đã sử dụng kỹ thuật “Sfumato” bằng cách tạo ra tới 40 lớp nước men cực mỏng không vượt quá 40 micro mét (tương đương với một nửa kích thước của một sợi tóc) bằng ngón tay của mình.
Kỹ thuật sfumato – vẽ sắc thái mờ hòa vào nhau – cho phép da Vinci tạo ra đường nét hiệu ứng hư ảo, gây ấn tượng về độ sâu và bóng tối cho bức tranh. Các men được trộn với chất tạo màu khác nhau rất khéo léo sao cho chúng chỉ tạo ra màu sắc hơi mờ và nét tối ở miệng của Mona Lisa làm cho người xem khi nhìn bức tranh ở tư thế đối diện trực tiếp sẽ hầu như không thấy được nụ cười của nàng Mona Lisa.
2. Đôi mắt ẩn chứa mật mã
Theo các nhà nghiên cứu thuộc Ủy ban quốc gia về Di sản văn hóa Italia, trong mắt nàng Mona Lisa có chứa nhiều con số và chữ cái nhỏ xíu mà mắt thường không thể phát hiện.
Ông Silvano Vinceti, Chủ tịch Ủy ban Di sản văn hóa quốc gia Italia cho biết:
“Trong mắt phải chúng tôi phát hiện ký tự LV, rất có thể đó là tên viết tắt của Leonardo da Vinci, còn mắt trái cũng có ký tự nhưng chưa xác định được đó là chữ CE hay B. Ngoài ra, ở vòm mắt xuất hiện số 72 hoặc chữ L và số 2 nhưng không còn nét như trước vì thời gian quá lâu.”
3. Tỷ lệ vàng trên khuôn mặt nàng Mona Lisa
Trong toán học và nghệ thuật, người ta thường nhắc đến “tỷ lệ vàng”. Tỷ lệ vàng xuất hiện khi tỷ số giữa tổng của các đại lượng đó với đại lượng lớn hơn bằng tỷ số giữa đại lượng lớn hơn với đại lượng nhỏ hơn.
Và khuôn mặt nàng Mona Lisa cũng vậy. Từ bức tranh, ta có thể thấy khuôn mặt nàng Mona Lisa nằm gọn trong một hình chữ nhật vàng và cấu trúc phần còn lại của bức tranh cũng cấu trúc theo một vòng xoắn ốc vàng.
4. Bí ẩn trong đôi tay của Mona Lisa
Một điều khó lý giải trong bức chân dung là vị trí cánh tay phải, nằm ngang dưới bụng của nàng Mona.
Hiếm thấy họa sỹ nào lại đặt cánh tay và cổ tay của người mẫu ở vị trí như vậy. Kỹ sư người Pháp Pascal Cotte phát hiện màu sắc dưới cổ tay phải hoàn toàn trùng khớp với màu lớp vải phủ đầu gối nàng. Điều này có nghĩa cánh tay và cổ tay nàng đanh nâng đỡ một tấm chăn.
Cotte cho biết:
“Cổ của cánh tay phải ở ngay trên bụng nhưng khi ta cho ánh sáng hồng ngoại đi qua, bạn sẽ phát hiện nàng đã đỡ một tấm chăn phủ bằng cổ tay mình.”
Đây là một phát hiện khá độc đáo và thú vị nhưng kỹ sư người Pháp không thể lý giải được da Vinci muốn nói gì sau hành động này.
5. Mona Lisa có lông mày và lông mi
Theo một nghiên cứu mới nhất năm 2007 của kỹ sư Pascal Cotte, bức họa Mona Lisa không phải là không có lông mày và lông mi như nhiều người nghĩ.
Pascal Cotte đã sử dụng máy ảnh Multi-spectral 240-megapixel do ông tự thiết kế, trong đó sử dụng 13 dải sóng từ tia tử ngoại cho tới hồng ngoại để quét bức tranh. Ông đã nhận thấy nàng Mona Lisa có đủ lông mi và lông mày, không giống với những gì chúng ta nghĩ trước đây về khuôn mặt của nàng.
Hơn nữa, khi nhìn cận cảnh về đôi mắt trái, vẫn có một nét bút lông trên vùng lông mày của nàng. Nhưng cho tới nay, người ta vẫn chưa thể giải thích da Vinci muốn nói gì khi ẩn dấu nét vẽ về bộ lông mày và lông mi của nàng.
6. Cảm xúc trên gương mặt Mona Lisa
Năm 2005, học giả trường Đại học Illinois, Mỹ đã phối hợp cùng các nhà khoa học thuộc trường Đại học Amsterdam, Hà Lan nhằm đánh giá trạng thái cảm xúc của khuôn mặt nàng Mona Lisa thông qua việc tính toán gương mặt Mona Lisa trên góc độ khoa học.
Qua đó, họ phát hiện rằng gương mặt nàng hiện lên 83% hạnh phúc, 9% chán ghét, 6% sợ hãi, tức giận 2%, ít hơn 1% trung tính và 0% ngạc nhiên.
Lần gần nhất, các nhà khoa học Đức đã sử dụng phương pháp phân tích mọi yếu tố trên mặt như ánh mắt, nụ cười để đánh giá cảm xúc trên gương mặt của nàng Mona Lisa. Nhóm nghiên cứu đã dịch chuyển miệng của nàng Mona Lisa theo nhiều góc độ khác nhau để tạo ra 8 hình ảnh thay đổi của khóe miệng Mona Lisa và đưa ra kết luận cuối cùng: “Gương mặt nàng biểu lộ niềm vui.”
7. Hình ảnh động vật phía sau lưng nàng Mona Lisa
Theo các chuyên gia, phía sau lưng nàng Lisa là hình ảnh đầu con trâu, đầu sư tử và khỉ khi ta nối hoàn chỉnh những nét vẽ và xoay theo 1 góc thích hợp.
Thậm chí, họ phát hiện thêm rằng ẩn trên tay trái của nàng Mona Lisa còn có cả một con cá sấu hoặc một con rắn.
8. Nàng Mona Lisa đang mang thai
Khi nghiên cứu trang phục của nàng Lisa, chuyên viên Bruno Mottin, thuộc Trung tâm nghiên cứu và phục chế các bảo tàng của Pháp (C2RMF) phát hiện khá nhiều điểm nghi vấn.
- Đầu tiên là kiểu áo để lộ đôi vai trần. Với phương pháp chụp phản xạ hồng ngoại, Bruno Mottin phát hiện những mảnh voan rất mỏng phủ bên ngoài chiếc áo này, phủ nhẹ lên bờ vai trái và luôn cả phần lưng ghế.
- Điểm thứ hai là mảnh voan cũng dường như được may ghép với phần viền trên cổ áo thêu rất khéo và được khoác lên như một lớp áo mặc ngoài.
Điểm này đã nói rõ rằng kiểu trang phục này rất thịnh hành vào thời Phục hưng và là một kiểu áo cánh dành cho trẻ em, phụ nữ đang mang thai hoặc vừa mới sinh con.
Bác sỹ người Anh Kenneth Kill cũng nhận định rằng bức chân dung của da Vinci rất có thể lộ tả rõ nét sự vui mừng và mãn nguyện của người phụ nữ đang mang thai.
Dù nhiều bí ẩn được khám phá nhưng cho đến nay người ta vẫn chưa thể giải mã hết những thông điệp đằng sau mà Leonardo da Vinci muốn truyền tải đến người xem thông qua bức tranh chân dung nàng Mona Lisa.
Sơn Tùng