Khác với các tỷ phú đôla khác của Việt Nam trong danh sách Forbes 2018, Thaco của doanh nhân Trần Bá Dương chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán. Điều này khiến việc tính toán khối tài sản của vị đại gia này có phần khó khăn hơn.
Trong danh sách tỷ phú USD 2018 vừa được Forbes công bố, Việt Nam xuất hiện thêm 2 cái tên mới là Trần Đình Long – Chủ tịch Tập đoàn Hoà Phát, và Trần Bá Dương – ông chủ Công ty cổ phần Ôtô Trường Hải (Thaco). Ngoài ra, danh sách người giàu nhất hành tinh của Forbes 2018 còn có 2 cái tên quen thuộc là Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng và CEO Vietjet Nguyễn Thị Phương Thảo.
So với 3 cái tên còn lại, trường hợp của tỷ phú Trần Bá Dương khá đặc biệt khi các doanh nghiệp nơi ông làm Chủ tịch là Tập đoàn Trường Hải và Tập đoàn Đại Quang Minh đều chưa niêm yết trên sàn chứng khoán. Chính vì vậy, việc tính toán khối lượng tài sản của đại gia này không dễ dàng.
Để có tên trong danh sách tỷ phú 2018, Forbes sử dụng phương pháp đánh giá quy mô tài sản của một cá nhân dựa vào giá cổ phiếu và tỷ giá hối đoái tại ngày 9/2/2018. Ngoài ra, Forbes cũng đánh giá nhiều tài sản khác bao gồm sở hữu tại các công ty riêng, bất động sản, các tác phẩm nghệ thuật, du thuyền và nhiều loại tài sản khác. Tuy nhiên, Forbes cũng thừa nhận “không biết hết sổ sách cá nhân của các tỷ phú, dù một số có cung cấp”. Do đó, khi không có giấy tờ làm căn cứ, đơn vị này sẽ trừ vào tài sản ước tính.
Ngoài các tiêu chí định lượng về số cổ phần và giá cổ phiếu, Forbes cũng cho biết các phóng viên của tạp chí này trong năm sẽ đến gặp và phỏng vấn các ứng viên trong danh sách tỷ phú. Bên cạnh đó, các phóng viên của Forbes cũng phỏng vấn những người có liên quan như nhân viên, đối thủ, luật sư và các chuyên viên phân tích từ các công ty chứng khoán. Thêm vào đó, Forbes còn theo dõi những thỏa thuận mua bán tài sản, chuyển nhượng bất động sản, mua sắm các tác phẩm nghệ thuật của các ứng cử viên.
Những tiêu chí định tính này có thể là nguyên nhân chính tạo ra sự khác biệt trong việc định giá tài sản của các tỷ phú, tạo ra sự khác nhau giữa Forbes và những đơn vị cùng công bố danh sách tỷ phú đôla.
Tuy nhiên, Thaco của tỷ phú Trần Bá Dương – doanh nghiệp đứng thứ 2 trong bảng xếp hạng Top 500 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam – chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán nên việc xác định giá trị cổ phần phải sử dụng phương pháp khác.
Theo Forbes, phần lớn trong số tài sản gần 1,8 tỷ USD của tỷ phú Dương căn cứ theo số cổ phần tại Thaco. Để xác định giá trị của các công ty chưa niêm yết, Forbes sử dụng các phương pháp định giá như tỷ lệ giá trên thu nhập mỗi cổ phiếu (P/E) của các doanh nghiệp niêm yết có quy mô tương đương để từ đó đưa ra mức định giá với doanh nghiệp.
Ngoài ra, một điểm khác biệt khác là Chủ tịch Thaco xuất hiện trong danh sách của Forbes 2018 không phải dưới danh nghĩa cá nhân mà là gia đình (Forbes đặt tiêu đề “Ba Duong Tran & family”).
Theo báo cáo quản trị năm 2017 của Thaco, tỷ phú Dương và vợ là Viên Diệu Hoa đang sở hữu lần lượt 6,8% và 5,15% vốn của Thaco. Cổ đông lớn nhất của Thaco thuộc về Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Trân Oanh, sở hữu 60,58%. Đây là công ty do vợ tỷ phú Trần Bá Dương là người đại diện theo pháp luật. Forbes cho biết trong trường hợp không thể tách rõ ràng quyền sở hữu của những thành viên trong gia đình thì danh xưng tỷ phú sẽ gắn liền với sở hữu chung, thay vì chỉ ở khía cạnh cá nhân.
Nguyễn Trang