Đã 25 năm kể từ khi bộ sách giáo khoa (SGK) cấp 1 (năm 1993) được in ấn, thế hệ học sinh 8X, 9X giờ vẫn bồi hồi, xao xuyến khi nhìn lại, hay lần giở những trang sách thủa học trò xưa cũ.
Tuy nhiên, sau khi bộ ảnh về sách giáo khoa Đạo Đức lớp 1 được chia sẻ trên mạng xã hội, nhiều ý kiến nhận xét sách Đạo Đức xưa và nay khác nhau nhiều quá.
Nếu trước đây, học sinh lớp 1 học môn Đạo Đức với cuốn sách giáo khoa (SGK) duy nhất, thì ngày nay, các em được dạy qua Sách bài tập Đạo Đức và Vở bài tập Đạo Đức… Một số trường sử dụng thêm cuốn Thực hành Kỹ năng sống dành cho học sinh lớp 1.
Trao đổi với Zing, cô Nguyễn Thu Thủy, giáo viên lớp 1 Trường tiểu học Nguyễn Bá Ngọc (TP. Hạ Long, Quảng Ninh) cho biết, hiện chỉ có SGK Đạo Đức dành cho giáo viên. Cô nhận xét: “Sách xưa có màu sắc bắt mắt, hình vẽ chân thực. Mỗi trang là một bài học với tranh vẽ rõ ràng”. Đánh giá về sách hiện nay, độc giả Lương Trang (32 tuổi), phụ huynh có con học lớp 1 tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nói các nét vẽ không được chăm chút, tranh sử dụng ít màu gây nhàm chán.
Cùng dạy “Cảm ơn và xin lỗi”, sách Đạo Đức của thế hệ 8X, đầu 9X sử dụng hình tượng Thỏ con, bác Gấu, Sóc nâu, cùng bài học đơn giản, dễ hiểu như: Tới nhà bác Gấu, Thỏ con vô ý làm đổ bình mật ong. Thỏ con vội xin lỗi bác Gấu. Bác Gấu hết giận, còn cho Thỏ con ăn mật ong. Còn SGK mới yêu cầu học sinh nhìn tranh, và trả lời câu hỏi: Các bạn trong tranh đang làm gì, vì sao các bạn làm như vậy, có thể học tập được các bạn điều gì…
Đều sử dụng truyện ngụ ngôn “Thỏ và Rùa”, nhưng 2 cuốn sách có những điểm khác biệt rõ ràng. Trong khi các nhân vật ở sách Đạo Đức lớp 1 cũ gần gũi, sinh động với bộ đồng phục học sinh (quần soóc kaki, áo phông, cặp sách), thì ở sách mới, Thỏ và Rùa trông khá xa lạ, không chân thực.
Bài “Vâng lời thầy cô giáo” trong sách xuất bản năm 1993 có bối cảnh lớp học thân quen của những năm 80, 90. Còn bài “Lễ phép, vâng lời thầy cô giáo” ra đời năm 2015 có nét vẽ mang hướng Nhật Bản, Hàn Quốc.
Facebook mang tên Linh Phạm đưa ý kiến: Bài học “Giữ trật tự khi nghe giảng”, ở sách xuất bản năm 1993, bài học được vẽ sinh động, nét vẽ rõ ràng, bối cảnh lớp học phù hợp những năm 80, 90. Còn sách cải cách nét vẽ không bằng.
Nhìn qua hai bức vẽ khá giống nhau, nhưng hình ảnh sách cũ mang lại sự hứng thú cho học sinh hơn hẳn, bạn đọc Nguyễn Hà nhận xét.
Cuốn sách cũ với cách tiếp nhận và giải quyết vấn đề khá “chân phương”, học sinh có thể nhớ và hiểu vấn đề bằng hình ảnh giản dị, lời thơ ngắn gọn, dễ thuộc. Còn SGK hiện nay thiên về nêu vấn đề, yêu cầu các em tự tư duy, suy nghĩ qua các bài tập, câu hỏi, trò chơi. Trẻ cần nhờ cô giáo hoặc cha mẹ giúp đỡ.
Lê Hải Đoàn, tác giả của bộ ảnh “Đạo Đức 1” tâm sự, cậu mê mẩn cuốn sách cũ vì quá đẹp, nét vẽ giản dị, bối cảnh gần gũi, nội dung cô đọng, viết dưới dạng thơ 4 chữ nên rất dễ thuộc. Hải Đoàn thừa nhận cuốn sách nào cũng hướng đến những điều tốt đẹp, không thể nói là sách bây giờ không hay, nhưng cách người biên soạn ngày xưa rất dễ hiểu. Chàng trai nhận định: “Lớp 1 thì không cần nghĩ nhiều, chỉ cần một vài bức tranh là đủ để các em tiếp thu kiến thức cơ bản”.
Chị Tú Quyên (Minh Khai, Hà Nội) sinh năm 1982, con chị đang học lớp 1 tại quận Hai Bà Trưng. Thế hệ chị Quyên vẫn học những cuốn sách khổ 15x20cm, giấy vàng, bìa mỏng. Con trai chị đang học sách theo chương trình cải cách của Bộ GD&ĐT. Chị kể: “Thời của mình, thiếu thốn đủ kiểu, truyện tranh luôn được xếp vào loại xa xỉ phẩm”. Nữ phụ huynh chia sẻ, Đạo Đức, Tiếng Việt, Tập Đọc là những cuốn sách gối đầu giường của thế hệ 8x và 9x cũ.
Những câu chuyện “Đi đến nơi về đến chốn”, “Giữ yên lặng cho ông bà, cha mẹ nghỉ ngơi” hay “Trật tự khi nghe giảng”… được thể hiện qua các câu thơ dễ nhớ, dễ thuộc, đầy ý nghĩa.
Còn nhớ thời đó sách rất hiếm nên anh chị lớn học xong nhường lại cho em, em học xong nhường lại cho các em nhỏ hơn, cứ thế truyền từ đời học sinh này qua đời học sinh khác. Học cho đến khi nát bìa, bươm giấy thì dùng báo cũ bọc lại. Tất cả đều nâng niu và giữ gìn cẩn thận.
Những bài học Đạo Đức đơn giản mà thấm thía, giờ đây chúng ta nhìn lại cảm thấy thời đó con người sống đơn giản nhưng lại đầy tình người, luôn giúp đỡ nhau mỗi khi gặp khó khăn, trẻ em luôn biết nghe lời ông bà, cha mẹ.
Và sách Đạo Đức, Tiếng Việt, Tập Đọc là những cuốn sách gối đầu giường của thế hệ 8x và 9x. Ai cũng đọc ngấu nghiến từng trang, từng chữ, đọc đi đọc lại đến nỗi thuộc luôn cả cuốn sách.
Ảnh: Zing
Hoàng Minh (Tổng hợp)