Phế tích tháp Chăm cổ với niên đại khoảng 1.000 năm mới được phát hiện và khai quật ở khu vực đồi Hòn Nóc (thuộc thôn Tráng Long, xã Nhơn Lộc, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định).
PGS.TS Lại Văn Tới, Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Kinh Thành, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, từ ngày 10/4, Viện cùng Bảo tàng tỉnh Bình Định khai quật khảo cổ phế tích tháp Chà Rây (hay tháp Trắng Long) tại khu vực đồi Hòn Nóc, theo Sài Gòn giải phóng .
Tháp Chà Rây, được xây dựng trên ngọn đồi cao nhất. Trên diện tích khai quật hơn 100m2, đã phát hiện ra nền kiến trúc của tháp chính, quy mô gần 80m2, chiều Đông – Tây 7,1m, chiều Bắc – Nam dài 10,4m.
Cửa chính của tháp nằm ở hướng Đông, rộng 1,7m, hai bên cửa chính có 4 hố móng trụ lớn. Ở phía Bắc tháp chính đoàn khai quật đã phát hiện nền móng tháp nhỏ hơn, thấp hơn nền tháp chính 3m, theo Dân Trí .
Ngoài phần nền móng, gạch kiến trúc, ngói lợp, từ lúc khai quật phế tích tháp Chà Rây hiện chưa phát hiện được hố thiêng, hồ bán nguyệt, tượng, phù điêu hay vật thờ cúng.
Ngói lợp phát hiện tại phế tích tháp Chà Rây giống với loại ngói Khmer tìm được ở các tháp Chăm khác tại Bình Định. Loại ngói này đã được các nhà nghiên cứu người Nhật xác định có niên đại từ thế kỷ thứ 11 – 12.
Ông Lại Văn Tới nhận định, tháp Chà Rây là tháp tôn giáo, nhưng chưa xác định được là thờ vị thần nào, có niên đại từ thế kỷ thứ 11 hoặc 12.
Hiện tại, đoàn khai quật tiếp tục đào về phía Nam (từ nền móng tháp phía Bắc) để tìm dấu vết tháp phía nam của tháp chính.
Từ năm 1987 đến 1988, Viện Nghiên cứu Kinh thành và Bảo tàng Bình Định thực hiện cuộc điều tra tổng thể, qua đó phát hiện 14 phế tích, di tích tháp Chăm tại 2 huyện Tuy Phước (3 phế tích) và An Nhơn (11 phế tích).
Trước tháp Chà Rây, chỉ có Lai Nghi (năm 2013) và Rừng Cấm (2014) đã được khai quật tại phế tích.
Theo ông Tới đánh giá, trong các tháp đã tiến hành khai quật, tháp Chà Rây có quy mô kiến trúc, mặt bằng kiến trúc xác định tốt nhất.
Thanh Thanh