Làm một sào ruộng sau khi trừ chi phí mỗi tháng nông dân chỉ nhận được khoảng lợi nhuận 82.500 đồng, tương đương với gần 3 bát phở, chưa kể những năm mất mùa vì dịch bệnh.
Tình trạng nông dân trả ruộng, bỏ ruộng đang có xu hướng diễn ra phổ biến ở 19 xã của huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, nhiều nhất tại các xã Tùng Ảnh, Trường Sơn, Đức Dũng, Đức Tùng, Đức Lập, Đức Nhân, Thái Yên… với diện tích hơn 73ha.
Mấy tháng trở lại đây, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ họp liên miên nhằm xử lý tình trạng người dân đua nhau trả ruộng. Vốn là một xã thuần nông nghiệp, có 238ha diện tích đất trồng lúa, thì đến nay, người dân trong xã đã viết đơn trả hơn 40ha, và số đơn xin trả vẫn đang có dấu hiệu tăng lên, theo Infonet.
Sau nhiều đêm suy nghĩ, trăn trở, ông Phan Nho Cường (thôn Châu Trinh, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ) vừa quyết định viết đơn gửi UBND xã để trả lại 3 sào ruộng khoán (đất nông nghiệp Nhà nước giao lâu dài cho nông dân) của gia đình cho chính quyền địa phương. Việc tiếp nhận số ruộng của ông Cường trả đang được UBND xã Tùng Ảnh giải quyết.
Nhìn những thửa ruộng từng là “tấc đấc, tấc vàng” gắn bó với gia đình, kiếm đủ gạo nuôi con ăn học, hai vợ chồng ông Cường làm đến nay đành phải trả vì thu nhập từ ruộng lúa thấp.
Trước khi làm đơn trả ruộng cho UBND xã, ông Cường cho biết đã hỏi 3 người con trong gia đình nhưng không ai muốn nhận.
Theo tính toán của người dân nơi đây, để làm 1 sào ruộng (khoảng 500m2) thì phải chi phí các khoản gồm: Tiền giống 100 nghìn đồng; tiền phân bón 300 nghìn đồng; tiền thuê cày bừa 200 nghìn đồng; tiền vôi 50 nghìn đồng; tiền công cấy 500 nghìn đồng; tiền thuê máy gặt 120 nghìn đồng; tiền thuốc bảo vệ thực vật 50 nghìn đồng và sau vụ mùa, tiền nộp sản phẩm cho nhà nước là 150 nghìn đồng mỗi sào. Như vậy, tổng chi phí mỗi sào ruộng cho mỗi vụ sẽ hết khoảng 1.470.000 đồng.
Trong khi đó, 1 sào ruộng sau khi gặt bán xong sẽ thu về được khoảng 1.800.000 đồng, trừ đi chi phí bỏ ra, lợi nhuận từ mỗi sào được khoảng 330 nghìn đồng. Nếu là vụ Đông Xuân, chia đều cho 4 tháng sản xuất thì thu nhập mà người nông dân có được sẽ là 82.500 đồng/sào/vụ, số tiền này chưa mua được 3 bát phở với giá trung bình 30.000 đồng/bát như thời điểm hiện tại. Đó là chưa kể những năm mất mùa vì dịch bệnh, như bệnh đạo ôn cổ bông vào năm 2016.
Tấc đất, tấc vàng cũng trả…
Ông Lê Doãn Lợi, Phó chủ tịch xã Tùng Ảnh cho biết, trước đây chỉ những nơi trũng, thấp, dễ ngập nước khó gieo cấy thì mới bị trả lại thì nay kể cả những mảnh đất màu mỡ, dễ canh tác cũng bị người dân thi nhau trả.
Tình trạng viết đơn trả ruộng không thể cải thiện mặc dù xã đã chỉ đạo xóm tổ chức các cuộc họp tuyên truyền, vận động người dân, đồng thời đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ về giống, kiên cố hóa hệ thống kênh mương phục vụ tưới tiêu…
Thu nhập nghề khác cao hơn
Ông Cường chia sẻ, 1 luống rau cải 1 tháng đã có thể hái bán, trong khi làm ruộng phải mất 5-6 tháng mới cho thu hoạch mà thu nhập lại thấp hơn.
Còn theo ông Mai Xuân Mỹ (thôn Châu Nội, xã Tùng Ảnh), những trường hợp trả ruộng ở địa phương thường rơi vào các gia đình chỉ còn bố mẹ già, không còn đủ sức sản xuất. Trong khi đó con cái đều muốn li nông.
Thu nhập từ ruộng thấp, trong khi đi làm thuê, một ngày công bây giờ ít nhất cũng đã 200.000 đồng đến 300.000 đồng/người. Vì vậy, xu hướng của người dân lựa chọn là đổ về các thành phố hoặc kiếm việc làm thuê ở ngay nông thôn chứ không còn coi ruộng đất là ưu tiên hàng đầu để kiếm sống.
Ông Nghiêm Sỹ Đông, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Đức Thọ cho rằng, thực trạng nông dân trả ruộng là một xu thế tất yếu. Hiện nay muốn phát triển kinh tế nông nghiệp, phải sản xuất theo hướng tập trung hàng hóa trên diện tích sản xuất lớn. Trong khi đó ruộng đất của người dân hiện nay quá manh mún, nhỏ lẻ, mỗi hộ dân chỉ có mấy sào ruộng, lại nằm rải rác nên thu nhập đưa về sẽ rất thấp.
Việc dồn đổi ruộng đất đang là một trong những biện pháp được các địa phương thực hiện để đối phó với tình trạng trả ruộng, tuy nhiên thực tế thực hiện còn gặp nhiều khó khăn. Nếu không có những chính sách và giải pháp tháo gỡ, giảm chi phí sản xuất lúa thì tình tạng nông dân bỏ ruộng, trả ruộng sẽ ngày càng nhiều, gia tăng diện tích hoang hóa ruộng đất và mất cân đối trong sản xuất nông nghiệp.
Hoàng Minh