Kiểm toán Nhà nước vừa kiến nghị giảm thời gian thu phí của 40 trạm BOT, tổng mức giảm lên tới 120 năm. Cơ quan này cũng kết luận nhiều trạm thu phí trên Quốc lộ 1 xây dựng chưa phù hợp.
Kiểm toán Nhà nước cho biết, từ năm 2002 đến nay, Bộ GTVT đã thực hiện 75 dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP, trong đó có 68 dự án BOT.
Đến thời điểm kiểm toán (tháng 3/2017) mới có 57 dự án được đưa vào khai thác và vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, theo Thanh Niên.
Theo kết luận, vị trí đặt nhiều trạm thu phí chưa phù hợp, 31/87 trạm không đảm bảo khoảng cách tối thiểu giữa 2 trạm là 70 km và 6 trạm thực hiện thu phí hoàn vốn trước thời điểm dự án hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng. Trong số này, có nhiều trạm thu phí BOT trên Quốc lộ 1.
Việc thực hiện các dự án BOT còn nhiều thiếu sót, sai phạm. Bộ GTVT không gửi danh mục dự án đến các bộ, ngành và địa phương có liên quan để lấy ý kiến khi xây dựng và phê duyệt danh mục 66 dự án gọi vốn đầu tư theo hình thức PPP.
Phần công bố thông tin để kêu gọi nhà đầu tư vẫn còn mập mờ khi có 49/75 dự án được công bố trên phương tiện thông tin đại chúng, nhưng lại có đến 45/49 dự án không thuộc danh mục 66 dự án được phê duyệt.
Có tới 74/75 dự án thực hiện theo hình thức chỉ định thầu. Trong đó Bộ GTVT đã tham mưu trình Thủ tướng chấp thuận chỉ định thầu 22 dự án ngoài quy định, lựa chọn một số nhà đầu tư chưa đảm bảo năng lực như: Dự án Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài – Vĩnh Yên, dự án Quốc lộ 10 đoạn La Uyên – Tân Đệ, dự án Tuyến tránh thành phố Thanh Hóa.
Những dự án lập phương án tài chính còn thiếu sót:
Năm 2015, khi điều chỉnh phương án tài chính tuyến tây Thanh Hóa, đoạn Km0-Km6, các bên xác định mức tăng trưởng lưu lượng xe hàng năm trong giai đoạn 2011 – 2015 trung bình 3,7%, thấp hơn thực tế 15,3%.
Dự án cầu Yên Lệnh tính thuế thu nhập doanh nghiệp 6% cho toàn bộ thời gian thực hiện hợp đồng mà không xác định theo quy định (10% và được miễn trong 4 năm đầu, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo).
Năm 2012 dự án cầu Yên Lệnh ký phụ lục điều chỉnh hợp đồng đưa chi phí sửa chữa của năm 2012 vào năm 2005, dẫn đến phương án tài chính chưa chính xác.
Ngoài ra, 40 dự án cho thấy nhiều sai phạm khác: đưa vào trong phương án tài chính một số nội dung chưa có quy định để tính thời gian hoàn vốn với các khoản tiền lên đến nhiều ngàn tỷ đồng.Tỷ lệ lợi nhuận giữa các dự án và các nhà đầu tư còn chênh lệch lớn, dự án thấp nhất là 11%, dự án cao nhất là 13%.
Kiểm toán Nhà nước kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 40 dự án với tổng thời gian là 120 năm so với phương án tài chính ban đầu. Đồng thời, giảm giá trị đầu tư 1.467,3 tỷ đồng.
Tuy tổng số lượng năm lên tới 120, nhưng nếu chia đều cho số lượng 40 dự án thì thời gian giảm mỗi trạm BOT cũng không nhiều (khoảng 3 năm).
Từ năm 2016 trở về trước, Kiểm toán đã kiến nghị giảm 107,4 năm thu phí của 27 dự án, theo Đời sống & Pháp lý.
Danh sách một số trạm thu phí được Kiểm toán Nhà nước cho rằng chưa phù hợp:
1. Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài – Vĩnh Yên (Km7+800 – Km29+784).
2. Dự án Quốc lộ 1A đoạn tránh thành phố Thanh Hóa và bổ sung hạng mục đường vành đai phía tây thành phố Thanh Hóa (giai đoạn 1) đoạn Km0-Km6.
3. Dự án Quốc lộ 1A đoạn tránh thành phố Hà Tĩnh.
4. Dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn từ Km672+600 – Km704+900 tỉnh Quảng Bình.
5. Dự án Quốc lộ 1 đoạn Hòa Cầm – Hòa Phước, Tứ Câu Vĩnh Điện.
6. Dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Km947 – Km987, tỉnh Quảng Nam.
7. Dự án mở rộng Quốc lộ 1 các đoạn Km1525÷Km1551+400, Km1563÷Km1567+500, Km1573+350÷Km1574+500, Km1581+950÷ Km1584+550, Km1586÷Km1588+500, tỉnh Ninh Thuận.
8. Dự án mở rộng Quốc lộ 1A đoạn từ thành phố Đông Hà đến thị xã Quảng Trị.
9. Dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Km368+400 (Nghi Sơn) ÷ Km402+330 (Cầu Giát), tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An.
10. Dự án tuyến tránh Quốc lộ 1 và tăng cường mặt đường quốc lộ 1 qua thị trấn Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang.
11. Dự án tuyến cao tốc Bắc Giang – thành phố Lạng Sơn đoạn km45+100-Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 đoạn Km1+800-Km106+500, tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn…, theo Thanh Niên.
Như Quỳnh