Theo y học hiện đại hoa mắt chóng mặt là triệu chứng của nhiều bệnh lý, trong đó điển hình nhất là bệnh huyết áp, rối loạn tiền đình, thiếu máu… Trong Đông y được gọi là huyễn vựng.
Theo Đông y hiện tượng hoa mắt chóng mặt đột ngột – cảm giác như tối sầm lại là “huyễn vựng”. “Huyễn” có nghĩa là hoa mắt, trước mắt tối sầm, không nhìn thấy gì; “vựng” là choáng váng, có cảm giác mọi vật quay cuồng, mất thăng bằng không thể đứng vững. Hoa mắt và chóng mặt hay xuất hiện đồng thời, cho nên Đông y gọi chung là “huyễn vựng”.
Biểu hiện của bệnh
- Đau đầu mới xuất hiện hoặc dữ dội, tai ù, có tiếng như ve kêu, buồn nôn.
- Nhìn mờ – nhìn đôi, mộng nhiều, miệng đắng hoặc chua, ngực sườn đầy trướng, nóng rét qua lại, lưỡi không rêu, mạch huyền (căng như dây đàn).
- Mất thính lực.
- Yếu và tê tay chân.
- Mất ý thức. dễ cáu giận
- Đau ngực hoặc tim đập nhanh/chậm bất thường.
Mặc dù không thường gặp, nhưng trên đây là những biểu hiện khác thường không phải là cơn chóng mặt tư thế lành tính, mà là báo hiệu các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Các phương thuốc
1. Dành cho người thỉnh thoảng bỗng nhiên bị hoa mắt, chóng mặt, kèm theo tai ù, có tiếng như ve kêu, buồn nôn…
Có thể do biến động tình cảm, hoặc tinh thần căng thẳng… thì bệnh phát nặng hơn. Thường ngày hay đau đầu, thỉnh thoảng mặt đỏ bừng từng cơn, bồn chồn, dễ cáu giận, ngủ ít, mộng nhiều, miệng đắng hoặc chua, ngực sườn đầy trướng, nóng rét qua lại, lưỡi không rêu, mạch huyền (căng như dây đàn)
Bài 1
Nguyên liệu: Đẳng sâm 20g, Bạch truật 10g, Xuyên khung 5g, Bán hạ chế (tẩm nước gừng, sao vàng) 10g, Hương phụ (củ gấu) 15g, Sài hồ 12g, Kinh giới 10g, Câu đằng 10g, Chi tử (dành dành) 10g, Cam thảo 5g.
Cách làm: Sắc với 1500 ml nước, đun cạn còn 600ml, chia thành 3 phần uống trong ngày vào lúc đói bụng. Uống liên tục 7 – 8 ngày (một liệu trình), nghỉ 3 ngày, lại tiếp tục liệu trình khác.
Bài 2
Nguyên liệu: Hạ khô thảo 20g, thịt lợn nạc 50g, mắm muối và gia vị lượng thích hợp.
Cách làm: Thịt lợn nạc thái lát mỏng, cho vào nồi cùng với hạ khô thảo, thêm lượng nước thích hợp, nấu nhỏ lửa tới khi thịt chín nhừ, thêm mắm muối và gia vị, dùng làm thức ăn trong bữa trưa. Dùng liên tục 7-8 ngày.
2. Với người biểu hiện vận động mạnh một chút là mặt mày đột nhiên xây xẩm
Thường ngày người mệt mỏi, tinh thần uể oải, hơi thở yếu, ngại nói, sắc diện không tươi, môi và móng chân tay nhợt nhạt, tóc khô, trống ngực, tim đập dồn loạn nhịp từng cơn, ngủ ít, ăn uống giảm, bụng đầy, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch tế nhược (nhỏ yếu).
Bài 1
Nguyên liệu: Hà thủ ô 30 – 60g, gạo tẻ 90g, Táo tầu 4 quả (sấy khô), đường phèn lượng thích hợp.
Cách làm: Sắc Hà thủ ô lấy nước (bỏ bã), đem nấu với Táo tầu, gạo tẻ thành cháo, chia ra ăn trong ngày. Dùng liên tục 7 – 8 ngày (một liệu trình).
Bài 2
Nguyên liệu: Thịt dê 250g (thái miếng), Hoàng kỳ 25g, Đẳng sâm 25g, Đương quy 25g, Gừng tươi, mắm muối gia vị lượng thích hợp.
Cách làm: Hoàng kỳ, Đẳng sâm, Đương quy bọc vào túi vải, cùng với thịt dê cho vào nồi, thêm nước, hầm nhỏ lửa tới khi thịt chín nhừ, thêm mắm muối cho vừa miệng. Chia ra ăn trong các bữa ăn (ăn thịt, uống nước canh).
3. Với biểu hiện bỗng nhiên hoa mắt chóng mặt, ngực ngột ngạt, lợm giọng, nôn mửa, tai ù
Thường ngày thấy đầu nặng, tinh thần thiếu tỉnh táo, người uể oải, ngại cử động, chân tay tê – trướng – đau, ăn kém, ngủ nhiều, chất lưỡi bệu (là chất dính trên lưỡi) ở rìa có vết răng, rêu lưỡi cáu bẩn, mạch hoạt (trơn).
Bài 1
Nguyên liệu: Vỏ quýt tươi 20g (khô 10g), Ý dĩ 50g.
Cách làm: Nấu cháo ăn trong ngày, ăn liên tục 7 – 8 ngày (một liệu trình).
Bài 2
Nguyên liệu: Đẳng sâm 20g, Bạch truật 15g, Táo đỏ (táo tàu) 5 quả, Xuyên khung 6g, Hương phụ 15g, Bạch chỉ 10g, Ý dĩ 15g, Can khương 5g, Bán hạ chế 10g, Trần bì 6g, Cam thảo 5g.
Cách làm: Sắc với 1000 ml nước, đun cạn còn 300ml, chia thành 3 phần uống trong ngày vào lúc đói bụng. Dùng liên tục 7 – 8 ngày (một liệu trình).
Chi Mai