Theo các chuyên gia, nhiệt độ mùa hè tăng cao sẽ gây tổn hại lớn tới tim, gián tiếp ảnh hưởng đến huyết áp. Đối với những người thường xuyên đi ra đi vào phòng có điều hòa, chênh lệch nhiệt độ trong và ngoài phòng quá lớn dễ gây tổn hại cho sức khỏe tim mạch. Do vậy việc dưỡng tim rất quan trọng nhưng vẫn chưa đủ?
Chữ “Tâm” hay “Tim” được đề cập trong y học phương Đông từ xa xưa không hoàn toàn giống với y học hiện đại. Tâm mà y học phương Tây đề cập đến đơn thuần là trái tim, một cơ quan nội tạng quan trọng của cơ thể. Còn theo Đông y bao gồm hai ý nghĩa: ý nghĩa thông thường là chỉ quả tim và có một ý nghĩa khác đó là tâm lý, đạo đức và tinh thần của chúng ta.
Vì vậy chú trọng dưỡng “Tâm” vào mùa hè bao hàm chăm chút cho sức khỏe trái tim và còn cả góc độ về tinh thần nữa. Trong ngũ hành “Tâm” thuộc hỏa và mùa hè cũng thuộc hỏa, bởi vậy khi hỏa khí nóng bức của mùa hè thông lên trái tim, khi hỏa quá vượng dễ làm tinh thần phiền muộn, gây các triệu chứng như khát nước, tức ngực, tim đập nhanh, mất ngủ. Đây là lý do tại sao cần phải chú trọng dưỡng tâm vào mùa hè.
Các chuyên gia đã chỉ ra 5 điều để dưỡng sinh hiệu quả trong mùa hè.
1. Ăn chua vừa phải
Mùa hè nên ăn thêm chất chua và giảm chất đắng để bổ thận trợ giúp gan. Ăn uống cần chú ý tới các thực phẩm giúp điều dưỡng khí huyết ở dạ dày. Nên ăn uống thanh đạm, ăn nhiều các loại thực phẩm tốt cho tiêu hóa như rau xanh, hoa quả và các loại ngũ cốc. Cần chú trọng bổ sung những thực phẩm giàu vitamin, hạn chế thực phẩm cay nóng nhiều dầu mỡ. Nước chanh và hoa quả là thức uống bổ sung tốt nhất vào mùa này.
2. Nên ngủ trưa 20 phút
Mùa hè thường ngày dài đêm ngắn nên cần thuận theo sự thay đổi dương thịnh âm hư của tự nhiên để điều chỉnh cho phù hợp. Cần ngủ muộn dậy sớm, có thời gian ngủ trưa hợp lý để đảm bảo đầy đủ tinh thần và thể lực cho ngày mới. Thiếu ngủ cũng là một lý do quan trọng khiến cho người ta dễ cáu kỉnh.
3. Bổ sung các thực phẩm bảo vệ tim
Theo học thuyết Ngũ hành của Đông y, màu đỏ là lửa, đi vào tim, bổ khí huyết. Từ góc nhìn Tây y, các loại rau quả màu đỏ giàu các chất chống oxy hóa như lycopene và anthocyanins có khả năng chống oxy hóa cao và có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Các thực phẩm đỏ tốt cho tim đó là táo đỏ, cà chua, cà rốt, đậu đỏ…
4. Ít giận dữ
Nhiệt độ mùa hè tăng cao cùng với sự lưu thông máu nhanh khiến tâm trạng dễ xao động. Bạn dễ cảm thấy mệt mỏi, kích động, tức giận, đôi khi khó chịu, mất ngủ ban đêm… Trong tâm lý học gọi là Nhiệt tình cảm, còn gọi là “Rối loạn tình cảm mùa hè”. Sự bất ổn định về cảm xúc này gây nguy hiểm cho người cao tuổi bởi đây là nguyên nhân gây bệnh tim mạch và mạch máu não. Vì thế, điều chỉnh cảm xúc và rèn luyện khả năng chịu đựng là điều quan trọng. Để duy trì sự ổn định của trái tim và giữ tâm thái luôn bình thản, ổn định bạn có thể tập khí công, các bài tập thở để tăng sức sống và niềm vui, đặc biệt giúp loại bỏ tình trạng tâm nóng nảy bất ổn.
5. Hạn chế ăn các loại thực phẩm lạnh
Thời tiết oi bức nóng nực của mùa hè thường làm chúng ta muốn uống hoặc ăn thứ gì đó giúp làm dịu cái nóng, tuy nhiên điều này không tốt cho sức khỏe. Khi uống đồ uống lạnh, ăn các loại thực phẩm lạnh cơ thể bạn phải tập trung điều tiết nhiệt độ. Điều này sẽ làm chậm quá trình hấp thu chất dinh dưỡng. Ngoài ra, chất béo trong những đồ bạn ăn có thể bị đông vón lại khi uống nước có đá và làm chậm quá trình tiêu hóa mỡ. Đồ lạnh còn làm co các mạch máu sẽ gây kích ứng mạnh tới dạ dày đại tràng làm mất cân bằng chức năng sinh lý của những cơ quan này.
Món ăn thích hợp cho những ngày hè
Chè hạt sen long nhãn
Theo Đông y, long nhãn có tính ôn, vị ngọt thơm, có tác dụng an thần, làm giảm stress, ích tâm kiện tỳ, bồi bổ khí huyết. Long nhãn khô đặc biệt phù hợp với người mắc các chứng mất ngủ kéo dài, ngủ mê, suy giảm trí nhớ, rối loạn nhịp tim, hay lo âu, thiếu máu, suy nhược cơ thể…hạt sen có vị ngọt chát, tính bình; vào kinh tâm, tỳ, thận. Có tác dụng bổ tỳ, chỉ tả, ích thận, cố tinh, dưỡng tâm, an thần, sáp trường.
Cách làm: Chuẩn bị 2 lạng hạt sen tươi hoặc 1,5 lạng hạt sen khô); ½ kg nhãn tươi (hoặc 2 lạng long nhãn khô); Đường phèn hoặc đường hoa mai (tùy theo khẩu vị)
Cho hạt sen vào nồi nước với lượng vừa đủ đun đến lúc vừa chín. Chú ý không đun quá chín kẻo hạt sen bở nát. Sau đó cho đường vào đun với hạt sen khoảng 10 phút cho ngấm ngọt. Dùng muôi lỗ hoặc vợt vớt hết hạt sen ra bát cho nguội. Nhãn bóc vỏ, khéo léo dùng đầu mũi dao tách bỏ hạt lấy cùi.
Hạt sen đã chín lấy ra từng hạt lồng vào cùi nhãn thay thế cho hạt nhãn. Nếu dùng long nhãn khô thì phải ngâm trước khoảng 10-15 phút cho nở rồi mới lồng hạt sen vào. Tiếp theo, bỏ nguyên liệu vào nồi nước nấu hạt sen trước đó nấu sôi lại lần nữa. Múc chè sen long nhãn ra bát, để nguội.
Chè nha đam đậu xanh
Theo y học cổ truyền, nha đam có vị đắng, tính mát với tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát huyết, cầm máu, nhuận tràng. Nhờ chất glycoprotein, nha đam có tác dụng chống viêm và giải dị ứng, giúp làm lành vết thương. Bên cạnh đó, nha đam còn giúp tăng cường giải độc cho cơ thể nhờ tăng cường chuyển hóa tại gan, thận; giúp loại trừ độc tố cho tế bào.
Trong y học cổ điển Trung Hoa, hạt đậu xanh được đánh giá là một vị thuốc hữu ích. Đậu xanh có vị ngọt, hơi lạnh, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ phiền nhiệt, bớt đau sưng, ích khí lực, điều hoà ngũ tạng, nấu ăn thì bổ mát và trừ được các bệnh nhiệt.
Cách làm:
Nguyên liệu: 1 lá nha đam, khoảng 500 gram, 200 gram đậu xanh xát vỏ, 100 gram bột sắn dây hoặc bột năng, đường, ½ quả chanh, 500 ml nước.
Nha đam bỏ phần vỏ xanh lấy phần thịt trắng bên trong và cắt hạt lựu. Ngâm nha đam vào 1 bát nước có vắt ½ quả chanh và một thìa đường trong 30 phút. Sau đó bóp cho hết nhớt rồi rửa lại với nước sạch. Đỗ xanh đã xát vỏ ngâm trong nước lạnh khoảng 2 giờ và vo sạch.
Đổ nước và đậu xanh vào nồi, đun đến khi đậu xanh chín nhừ thì thêm đường vừa khẩu vị. Bột sắn hòa tan với một chút nước rồi cho vào nồi đậu xanh, vừa đổ vừa khuấy đều để bột sắn không vón cục. Cuối cùng cho nha đam vào nồi, đợi sôi lại thì tắt bếp. Múc chè nha đam đậu xanh ra từng bát, để nguội.
Kiên Định t/h