Nhiều người cho rằng mật cá trắm khi được nuốt sống hoặc pha với rượu, mật ong… có thể chữa bệnh. Tuy nhiên bệnh không thấy khỏi, mà nhiều trường hợp còn bị ngộ độc và tử vong.
Suýt mất mạng vì tin sái cổ mật cá trắm chữa bách bệnh
Từ lâu nhiều người thường rỉ tai nhau bài thuốc chữa bách bệnh từ mật cá trắm như dùng mật cá trắm chữa các chứng đau bụng, đau lưng, hen suyễn, ho kinh niên, suy nhược cơ thể, tăng cường sinh lực, làm trơn tóc, trắng da…
Tuy nhiên, rất nhiều trường hợp bị ngộ độc, phải nhập viện cấp cứu vì tin sái cổ công dụng thần kỳ của mật cá trắm.
Trường hợp ông L.D.P, 50 tuổi (ở huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang) là một ví dụ. Trải qua những ngày điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong tình trạng “thập tử nhất sinh”, ông P mới thấy mình quá dại dột khi nghe lời bạn bè rỉ tai uống mật cá trắm cho bổ sức khoẻ.
Theo lời kể gia đình, trước đó có mua cá trắm tươi nặng 5kg. Ông P được rỉ tai: Uống mật cá trắm rất tốt cho sức khoẻ, đặc biệt ở tuổi của ông P. Quá tin, dù chưa biết thực hư thế nào, ông P đã lấy mật cá trắm pha với bát nước gừng để uống cho bổ.
Sau khi uống được ít giờ ông thấy lâm nhâm đau bụng, bí đại tiện, tiểu ít, phù người… 3 ngày tiếp theo những cơn đau tăng dần, kèm nôn, bụng đau, vàng da nên người nhà đã đưa đi cấp cứu.
Ông P được đưa cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang trong tình trạng vô niệu, đau khắp bụng, đau mỏi thắt lưng, bụng chướng, da vàng.
BS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực – chống độc, Bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang cho biết, bệnh nhân được chẩn đoán suy thận cấp, suy gan, đã được lọc máu cấp cứu, dùng thuốc lợi tiểu, truyền dịch… Sau đợt điều trị, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, các triệu chứng bệnh đã giảm và tiếp tục được theo dõi, điều trị tích cực tại khoa.
Th. BS Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) gần đây có rất nhiều ca ngộ độc do uống mật cá trắm. Trung tâm từng điều trị cho một bệnh nhân suýt mất mạng vì mật cá trắm. Bệnh nhân nam L.Đ.Đ, gần 60 tuổi ở tỉnh Hà Nam cũng nghe lời rỉ tai của mọi người đã dùng mật cá trắm đen pha với rượu uống để bồi bổ sức khỏe. Tuy nhiên, khoẻ chưa thấy đâu người bệnh đã rơi vào trạng thái tiêu chảy cấp, buồn nôn, suy thận, suy gan… phải nhập viện cấp cứu.
Mật cá trắm nguy hiểm thế nào?
Theo khuyến cáo của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), hiện nay đang có hiện tượng người dân sử dụng mật cá trắm để điều trị nhiều loại bệnh như nhức mỏi, giảm thị lực, hen, mề đay… dưới hình thức nuốt sống trực tiếp hoặc pha trộn túi mật với nước, rượu hoặc mật ong. Điều này gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và tính mạng của người sử dụng.
Cá trắm chia thành hai loài. Cá trắm đen, có mình và vây màu xám đen, ăn tôm cá nhỏ và cá trắm trắng (ctenopharyngodon idellus) có mình và vây màu xám nhạt, gần như trắng, ăn rong, cỏ.
Qua phân tích người ta thấy, trong mật cá trắm có muối mật, bilirubin, cholesterol, các axit béo, muối khoáng là quan trọng nhất là nhóm steroid. Uống mật cá trắm là đã đưa vào cơ thể một lượng lớn steroid gây rối loạn chuyển hoá các bộ phận của cơ thể và gây độc, đặc biệt đối với thận và gan.
Độc tố chính trong mật cá trắm là một Alcol steroid có 27 C gọi là 5α Cyprinol và gây tổn thương chủ yếu là viêm gan, thận.
Chính các chất này là nguyên nhân dẫn đến tử vong do phù phổi cấp, phù não do vô niệu, ứ nước; tổn thương vi thể như cầu thận tổn thương nhẹ, các mao mạch giãn rộng, chứa đầy nước không có hồng cầu; màng đáy và vỏ Bowmann phù nề, ống thận tổn thương nặng nề ở mức độ khác nhau, đặc biệt ở vùng ống lượn liên bào ống thận mất riềm bàn chải, sưng đục, thoái hoá; gan bị xung huyết các tĩnh mạch giữa múi, các xoang tĩnh mạch giãn rộng, đầy hồng cầu.
Mức độ gây ảnh hưởng của mật của cá trắm tới sức khỏe phụ thuộc vào liều lượng đưa vào cơ thể. Mật của cá trắm từ 3kg trở lên chắc chắn sẽ gây ngộ độc, gây viêm thận cấp và có thể dẫn đến tử vong sau 2 ngày nếu không được cấp cứu, điều trị kịp thời.
Cục An toàn thực phẩm cho biết, đến nay chưa có tài liệu khoa học nào khẳng định việc nuốt mật cá có tác dụng chữa bệnh mà thực tế rất nhiều trường hợp nuốt mật cá đã dẫn đến tử vong.
Để đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng, cơ quan này khuyến cáo người dân tuyệt đối không sử dụng mật cá trắm dưới bất kỳ hình thức và mục đích nào.
Phương Nam