Xịt nước thơm hay nước hoa là một thói quen hàng ngày đối với nhiều người, chưa kể rằng đại đa số các sản phẩm chăm sóc cá nhân – dầu gội đầu, kem dưỡng da, chất khử mùi – cũng có chứa chất tạo mùi thơm riêng của chúng.
Có một bí mật nhỏ nhơ nhuốc của ngành công nghiệp hương liệu mà bạn thà không biết còn hơn, đó là tính cực độc của rất nhiều sản phẩm loại này. Ẩn đẳng sau mùi hương dễ chịu là các hóa chất có liên quan đến rối loạn hoóc-môn, các vấn đề về sinh sản, và thậm chí cả bệnh ung thư.
Nhiều loại nước hoa được bán tại các cửa hàng, nhà bán lẻ lớn và gần như mọi nơi khác đều có thể được xem là chất độc – và điều này có nghĩa là rất có thể bạn đang phung phí sức khỏe của mình khi dùng chúng…
Tôi khuyến cáo phản đối lại việc sử dụng bất kỳ loại nước hoa tổng hợp, nước thơm (cologne) hay bất kỳ loại sản phẩm chăm sóc cá nhân nào có hương thơm tổng hợp, bởi vì chúng gần như luôn chứa đầy các loại hóa chất tổng hợp có liên quan đến ung thư, các bệnh về sinh sản, dị ứng và nhiều hơn thế.
Và mặc dù Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) hiện đang nắm quyền trực tiếp điều chỉnh các thành phần có hại trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc cá nhân, nhưng nó không được thực thi…
Nhóm công tác môi trường (EWG) giải thích:
“Khi bạn nhìn thấy từ ‘hương liệu’ trên nhãn mác một sản phẩm chăm sóc cá nhân, hãy xem nó như là ‘những hóa chất được che giấu’. Một lỗ hổng lớn trong Luật liên bang của FDA là cho phép các nhà sản xuất những sản phẩm như dầu gội, kem dưỡng da, và sữa tắm có thể đề gần như bất kỳ thành phần nào trong sản phẩm dưới cái tên ‘hương liệu’ mà không cần liệt kê là chất nào. Các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm chăm sóc cá nhân được pháp luật yêu cầu liệt kê thành phần họ sử dụng, nhưng hương liệu và công thức thương mại bí mật thì được miễn”.
Điều này có nghĩa gì với người quan tâm đến sức khỏe như bạn? Khi bạn mua một sản phẩm có chứa hương liệu, nó có thể chứa một vài trong số 3.100 hoặc cả kho các thành phần hóa học được sử dụng trong ngành công nghiệp hương liệu. Những gì pha trộn trong hầu hết các sản phẩm bạn mua, chính xác, là hầu như không thể xác định, ngoài việc xét nghiệm trong phòng thí nghiệm – và điều này thực sự là những gì Chiến dịch vì mỹ phẩm an toàn đã làm…
Trung bình có 14 hóa chất bí mật ở trong các sản phẩm có mùi thơm
Những xét nghiệm được thực hiện bởi yêu cầu của Chiến dịch vì mỹ phẩm an toàn, và được phân tích bởi EWG, đã phát hiện ra tổng số 38 hóa chất không được liệt kê trong các nhãn mác của 17 loại sản phẩm có mùi thơm của các hãng danh tiếng (như Chanel, Giorgio Armani, Bath & Body Works, Old Spice, Calvin Klein, và một số hãng khác…).
Các sản phẩm có hương thơm trung bình có chứa 14 loại hóa chất không được tiết lộ trên nhãn mác (cùng với 15 loại khác đã được nói đến). Báo cáo lưu ý:
“Trong số đó có những hóa chất có liên quan đến rối loạn hoóc-môn và các phản ứng dị ứng, nhiều chất chưa được đánh giá về độ an toàn khi dùng trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân.
Cũng trong số các thành phần không được tiết lộ này có các hóa chất có độc tính gây ra tình trạng rối loạn hay có xu hướng tích tụ lại trong tế bào con người. Chúng bao gồm diethyl phthalate, một loại hóa chất được tìm thấy trong 97% số người dân Mỹ, và có liên quan đến việc làm giảm tinh trùng trong các nghiên cứu dịch tễ học ở người, và ketone xạ hương, một thành phần hương liệu tổng hợp tồn tại và tập trung trong các mô mỡ và sữa mẹ”.
Ai đang theo dõi sự an toàn của các thành phần hương liệu?
Đạo luật Bao bì và Nhãn mác Liên bang Hoa Kỳ năm 1973 yêu cầu các công ty mỹ phẩm phải liệt kê các thành phần trên nhãn mác, trừ hương liệu, khiến người tiêu dùng hoàn toàn mù tịt về những gì có trong các sản phẩm loại này.
Tuy nhiên, FDA cũng mù mịt về các thành phần hương liệu, họ cũng chưa đánh giá được phần lớn các chất hóa học kiểu này có an toàn không khi chúng được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân dạng xịt – và chắc chắn là cả những tác động gia tăng, độc tính tổng hợp của các chất này khi pha trộn với nhau. Vì vậy, nếu FDA không làm công việc điều tra về sự an toàn của những thành phần này, thì ai sẽ làm?
Ngành công nghiệp hương liệu có thể tự điều chỉnh, thông qua một hiệp hội kinh doanh được gọi là Hiệp hội Hương liệu Quốc tế (IFRA). Hiệp hội này có trách nhiệm thực hiện các xét nghiệm kiểm tra tính an toàn để xác định những thành phần an toàn có thể sử dụng trong ngành công nghiệp của họ – nhưng hiệp hội này cũng không đánh giá phần lớn các hóa chất được sử dụng!
Theo báo cáo của Chiến dịch vì mỹ phẩm an toàn, 66% các chất hóa học bí mật, và 19% các hóa chất được liệt kê, được tìm thấy trong các xét nghiệm không được đánh giá độ an toàn. Vấn đề càng trở nên tồi tệ hơn khi ngay cả đối với các hóa chất được kiểm tra, tính “độc lập” của nghiên cứu như IFRA tuyên bố trước đó cũng bị đặt câu hỏi nghi vấn. Tiến sĩ Samuel Epstein, M.D., chủ tịch của Liên minh Phòng chống Ung thư, và là tác giả của Sắc đẹp Độc hại (Toxic Beauty), đã cảnh báo:
“Việc thử nghiệm là rất ít và chỉ hạn chế với những ảnh hưởng cục bộ trên da người, các thử nghiệm độc tính ngắn hạn được thực hiện trên loài gặm nhấm”.
Chất độc nào có thể có trong loại nước hoa yêu thích của bạn?
Thuật ngữ “hương liệu”, theo luật pháp Hoa Kỳ, có nghĩa là sự kết hợp của các loại hóa chất tạo ra cho nước hoa và dầu thơm mùi hương riêng biệt của nó. Những thành phần này có thể có nguồn gốc từ dầu mỏ hay nguyên liệu tự nhiên, hoặc chúng có thể được tổng hợp qua hóa học. Các nhà sản xuất nước hoa thường mua các hỗn hợp hương liệu từ các công ty chuyên về phát triển hương liệu, sau đó phối hợp lại để tạo ra hương thơm độc đáo.
Sự kết hợp hóa chất này thường được giữ kín như một “bí mật thương mại”, trong khi các hóa chất khác trong sản phẩm (dung môi, chất ổn định, chất bảo quản, thuốc nhuộm, và phụ gia kháng tia UV) có thể được liệt kê trên nhãn mác. Vậy thì cái gì thực sự làm nên một mùi hương đặc trưng? Sau đây là một số chất phổ biến:
Paraben: Chất bảo quản tổng hợp được biết đến như là chất can thiệp vào quá trình sản xuất và giải phóng hoóc-môn.
Phthalates: Một chất bảo quản tổng hợp khác có khả năng gây ung thư và có liên quan tới các vấn đề về sinh sản (giảm lượng tinh trùng, dậy thì sớm ở trẻ em gái, dị tật bẩm sinh) đồng thời có khả năng gây thương tổn cho gan và thận.
Xạ hương tổng hợp: Chất này có liên quan tới các vấn đề rối loạn hoóc-môn và được cho là rất bền và tích lũy trong sữa mẹ, trong mỡ của cơ thể, máu cuống rốn, và trong môi trường.
Theo EWG:
“Phân tích các thành phần hóa học của các sản phẩm đã cho thấy, nước hoa trông có vẻ không có hại thường chứa các hóa chất có liên quan tới các tác động tiêu cực lên sức khỏe. Phthalate, được sử dụng khiến nước hoa để được lâu hơn, có liên quan tới thương tổn của hệ sinh sản nam giới. Các xạ hương nhân tạo tích lũy trong cơ thể chúng ta và được tìm thấy trong sữa mẹ. Một số loại xạ hương nhân tạo thậm chí còn có thể gây ung thư.
Và nếu bạn bị hen suyễn, hãy coi chừng – nước hoa công thức được coi là nằm trong top 5 chất gây dị ứng, và có thể gây ra các cơn hen suyễn.
Các loại hóa chất tương tự cũng thường được sử dụng để tạo mùi cho các sản phẩm lau rửa, nến thơm và nước xịt phòng. Để tránh những tác dụng phụ khó chịu, hãy lựa chọn sản phẩm không có mùi thơm, nhưng hãy thận trọng với những nhãn hàng có đề ‘không mùi’. Nó có thể có nghĩa là các nhà sản xuất đã thêm những hương liệu khác để che dấu mùi ban đầu”.
Nước hoa tác động tới cả người không sử dụng
Bạn đã bao giờ bị nhức đầu vì ai đó ngồi cạnh xịt quá nhiều nước hoa? Hoặc cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, khó chịu, bứt rứt hay mệt mỏi do mùi nước hoa của đồng nghiệp trong văn phòng? Đó là những dấu hiệu cho thấy bạn có thể có sự nhạy cảm hóa học với nước hoa, và điều này có thể phổ biến hơn là bạn nghĩ đấy. Vì thế, bất cứ lúc nào bạn hay một ai đó xức nước hoa, đó không chỉ là nguy cơ đối với sức khỏe của người dùng, mà cũng là khả năng gây nguy cơ cho bất kỳ ai xung quanh người đó, những người sẽ phải tiếp xúc với mùi thơm cho dù họ có muốn hay không.
Sức hấp dẫn của nước hoa được quảng cáo và marketing thao túng nhằm bán được sản phẩm, nhưng đồng thời các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe và đạo đức cũng gia tăng theo. Khứu giác của bạn là một trong những giác quan nguyên thủy nhất và là yếu tố di truyền sâu bên trong khu vực nguyên thủy của bộ não. Theo Tiến sĩ Stuart Firestein của Đại học Columbia, hệ thống khứu giác của bạn được kết nối chặt chẽ với hệ thống thần kinh viền (limbic system) vốn được cho là trung tâm chức năng cảm xúc cơ bản nhất của bạn. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi mùi hương được kết nối mạnh mẽ với cảm xúc và trí nhớ.
Các nhà sản xuất biết điều này, và như một hệ quả, mùi thơm được cho thêm vào các sản phẩm nhiều hơn mức bạn có thể nhận ra, thường là để che dấu mùi hôi của các hóa chất độc hại nhưng chúng cũng để quyến rũ bạn. Hương thơm thậm chí còn được cho thêm vào dược phẩm (các loại thuốc hít và kem bôi thể thao), xi đánh bóng đồ gỗ, chỉ nha khoa, sơn đánh móng tay, giấy, một số loại dao cạo dùng một lần, và thậm chí cả vật liệu xây dựng như sơn, véc ni. Nhiều cửa hàng bây giờ còn có “thương hiệu mùi hương” để thu hút mọi người để giữ chân người ta giống như ong với mật. Khách hàng trong các cửa hàng có hương thơm sẽ dừng lại mua hàng lâu hơn 20 – 30%.
Hương thơm không độc hại
Tránh các hương thơm độc hại không có nghĩa là bạn phải bỏ tất cả những mùi hương dễ chịu trong nhà bạn hay các sản phẩm chăm sóc cá nhân, khi vẫn còn có những lựa chọn thực sự từ thiên nhiên (tuy nhiên nếu bạn là người nhạy cảm thì hãy nhớ rằng các chất chiết xuất từ thực vật cũng có thể gây ra phản ứng ở một số người).
Tinh dầu hữu cơ là một lựa chọn (thậm chí bạn có thể thêm chúng vào các sản phẩm dưỡng da không có mùi thơm) và có thể tìm được trong một số loại hương liệu an toàn có nguồn gốc 100% tự nhiên. Bao gồm các loại tinh dầu và chiết xuất từ các thành phần thực vật như hoa, hoa quả, hạt, vỏ cây, lá, gỗ, và các nguyên liệu tự nhiên khác.
Các sản phẩm này có thể đắt hơn, và mùi thơm có thể chỉ duy trì được trong vài giờ đồng hồ sau khi dùng, nhưng chúng sẽ không gây ra nguy cơ nào đối với sức khỏe như các hương liệu tổng hợp. Một lựa chọn khác, tất nhiên, là từ bỏ hoàn toàn các hương liệu… Trong thực tế, một mùi hương tự nhiên của phụ nữ đã được chứng minh là quyến rũ hơn nước hoa, ghi thêm một điểm nữa cho sức mạnh của thiên nhiên!
Joseph Mercola, www.mercola.com
Thu Hiền biên dịch
Xem thêm: