Các bậc phụ huynh thường hay dự đoán chiều cao của con cái khi chúng trưởng thành. Nếu bố và mẹ có chiều cao khác nhau, một thấp một cao, thì bạn sẽ băn khoăn không biết chiều cao của con mình sẽ nằm ở khoảng giữa, hay sẽ giống một trong hai người. Tuy nhiên, ngoài yếu tố di truyền, các nhân tố khác cũng có ảnh hưởng tới chiều cao.
Các nhân tố di truyền
Đây vẫn là yếu tố quan trọng nhất, do vậy cần xét đến nó đầu tiên. Mọi người đều thừa hưởng các đặc điểm di truyền từ cả bố và mẹ. Gen di truyền một số đặc điểm như màu mắt thì rất dễ nhận ra so với gen di truyền chiều cao. Theo báo cáo được công bố tháng 12 năm 2006 của nhà sinh vật học phân tử Chao Qiang Lai thuộc Đại học Tufts, yếu tố di truyền quyết định từ 60-80% chiều cao tiềm năng của một người. Điều này nghĩa là bố và mẹ mỗi người có ảnh hưởng từ 30-40% lên chiều cao của con mình.
Tác động tương hỗ
Chiều cao là một đặc điểm di truyền có tính chất phức tạp bởi vì có ít nhất 20 gen tham gia vào quá trình quyết định chiều cao của đứa trẻ. Theo Khoa Y học di truyền của trường đại học Stanford, các nhà di truyền học đã tìm ra gen quyết định chiều cao trên các nhiễm sắc thể số 7, 8 và 20, cũng như trên nhiễm sắc thể X, là nhiễm sắc thể nữ. Vì có rất nhiều đột biến gây ảnh hưởng tới chiều cao, nên dù người cha cao thì cũng không đảm bảo con trai hoặc con gái của anh ta cũng sẽ cao, dù nó làm tăng xác suất.
Các yếu tố môi trường
Môi trường quyết định từ 20-40% chiều cao lúc trưởng thành của trẻ nhỏ. Thế hệ sau của người Nhật ngày càng cao hơn là nhờ chế độ ăn có hàm lượng đạm cao hơn ngày trước. Mặc dù người Nhật có thể đã từng có tố chất di truyền để đạt tới một chiều cao nhất định, nhưng việc có chế độ ăn ít đạm và nhiều chất carbohydrates có thể là nguyên nhân khiến họ không phát triển được hết tiềm năng. Bệnh tật cũng quyết định khả năng con bạn có phát triển tối đa chiều cao hay không. Tâm trạng của người mẹ trong thời kì mang thai hoặc bệnh tật không may mắc phải trong thời gian ấy cũng có thể ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ nhỏ ngay cả khi đứa trẻ được thừa hưởng gen di truyền chiều cao từ bố. Ví dụ như hút thuốc có thể ảnh hưởng tới chiều cao và cân nặng của thai nhi cũng như tới việc phát triển sau này của trẻ.
Dự đoán chiều cao
Có một số công thức để ước tính chiều cao của con bạn, tuy nhiên phép tính này chỉ mang tính tương đối. Vì con trai có thể cao hơn một chút, còn con gái có thể thấp hơn chiều cao dự đoán. Các vấn đề về sức khỏe hoặc chế độ ăn trước 2 tuổi cũng là các yếu tố quyết định xem đứa trẻ có thể đạt được chiều cao tối đa hay không. Một trong những phương pháp khác để tính chiều cao lúc trưởng thành của trẻ nhỏ là cộng chiều cao của bố mẹ đẻ với nhau, đơn vị tính theo cm. Sau đó cộng thêm 13 cm đối với con trai, và trừ 13 cm đối với con gái; lấy kết quả này chia đôi. Ví dụ, bạn cao 1m52, chồng bạn cao 1m78, lấy 152+178=330. Nếu bạn có con trai, cộng thêm 13 cm, tức là 330 + 13 = 343. Chia 343 cho 2 ra kết quả 171.5 cm hay con bạn sẽ cao khoảng 1m71. Tuy nhiên thường con trai sẽ có thể cao thêm trong khoảng 10 cm so với chiều cao trên.
Lê Anh
Xem thêm: