Chụp nhũ ảnh là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh dùng tia X liều thấp để khảo sát cấu trúc bên trong tuyến vú. Nhằm mục đích tầm soát và chẩn đoán bệnh lý tuyến vú, đặc biệt là bệnh ung thư vú.
Bài viết dưới đây là một số kiến thức cơ bản về phương pháp này mà chị em nên lưu ý.
1. Mục đích của chụp nhũ ảnh
Chụp nhũ ảnh có hai mục đích là tầm soát và chẩn đoán bệnh lý tuyến vú.
Chụp nhũ ảnh tầm soát
Nhũ ảnh là phương tiện tầm soát sớm ung thư tuyến vú. Nhũ ảnh có thể cho thấy bất thường trên phim 2 năm trước khi bệnh nhân hoặc bác sĩ thăm khám được trên lâm sàng.
Tuy có nhiều báo cáo trường hợp lâm sàng cho thấy, có việc chẩn đoán và điều trị quá mức dựa trên kết quả tầm soát. Nhưng khi so sánh tỷ lệ tử vong và các yếu tố nguy cơ, cho đến nay, Hội chẩn đoán hình ảnh Hoa Kỳ và Bộ y tế và Sức khỏe Hoa kỳ vẫn khuyến cáo phụ nữ trên 40 tuổi nên chụp nhũ ảnh hàng năm để tầm soát ung thư vú. Những phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư vú như có tiền sử gia đình bệnh ung thư buồng trứng hoặc ung thư vú được khuyên và có thể phải chụp cộng hưởng từ bên cạnh chụp nhũ ảnh hàng năm.
Chụp nhũ ảnh chẩn đoán
Chụp nhũ ảnh chẩn đoán được chỉ định khi bệnh nhân có bất thường trên lâm sàng như có khối u có thể sờ thấy được hoặc thay đổi ở núm vú. Nhũ ảnh chẩn đoán có thể được thực hiện sau khi chụp nhũ ảnh tầm soát có để đánh giá kỹ hơn những bất thường.
2. Phương pháp chụp nhũ ảnh
Hiện nay, có ba phương pháp tiên tiến là chụp nhũ ảnh kỹ thuật số, CAD và chụp nhũ ảnh 3D. Lựa chọn phương pháp chụp sẽ được thảo luận giữa bác sĩ với bệnh nhân để có kết quả tầm soát và chẩn đoán tốt nhất.
Chụp nhũ ảnh kỹ thuật số
Hình ảnh X-quang được số hóa và chuyển sang máy tính, có thể hiệu chỉnh để cho hình ảnh chất lượng cao và dễ dàng lưu lại trong thời gian dài để bác sĩ hình ảnh học có thể theo dõi. Liều lượng tia và cách chụp hoàn toàn tương tự với chụp nhũ ảnh thông thường.
CAD – Computer-aided detection
Đây là hệ thống tìm kiếm số hóa hình ảnh học tuyến vú trên những bất thường về mật độ, khối hoặc vôi hóa có thể chỉ điểm ung thư. Hệ thống này sẽ đánh dấu những vùng bất thường trên hình ảnh, gợi ý cho bác sĩ chú ý hơn khi đọc phim.
Chụp nhũ ảnh 3D
Hình ảnh chụp nhũ ảnh được tái tạo từ nhiều lát cắt và được thiết lập thành hình ảnh 3 chiều. Có thể hình dung kết quả chụp nhũ ảnh 3 chiều tương tự như chụp cắt lớp vi tính với một loạt các lát cắt tuyến vú, và được tái tạo trong không gian 3 chiều. So với chụp nhũ ảnh thông thường, chụp nhũ ảnh 3D làm tăng khả năng phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm, đo đạc chính xác kích thước, định vị tốt hình dạng và vị trí tổn thương, giảm chỉ định sinh thiết, phát hiện được nhiều khối u và cho hình ảnh bất thường trên nền mô đặc rõ ràng hơn.
3. Chuẩn bị trước khi chụp nhũ ảnh
Thời điểm chụp nhũ ảnh tốt nhất là trong vòng 1 tuần sau khi sạch kinh.
- Nếu bạn đang sử dụng nội tiết tố, hoặc tiền sử gia đình có người bệnh ung thư vú hoặc những phẫu thuật mà bạn đã trải qua, hoặc khả năng bạn có thể có thai, hãy thông báo cho bác sĩ.
- Không dùng lăn khử mùi, phấn rôm ở vùng nách hoặc ngực trong ngày chụp nhũ ảnh vì nó có thể làm xuất hiện dấu hiệu đốm vôi trên phim, dấu hiệu này dễ gây chẩn đoán nhầm là bất thường tuyến vú có khả năng ung thư
- Hãy báo ngay với kỹ thuật viên bất kỳ dấu hiệu bất thường trong suốt quá trình chụp như cảm giác đau, hoặc chảy dịch núm vú v.v.
- Cung cấp phim chụp lần trước để so sánh nếu lần này bạn thực hiện ở một trung tâm khác.
Những hiểu biết cơ bản về nhũ ảnh sẽ giúp chị em có sự chuẩn bị tốt nhất khi chụp nhũ ảnh. Lưu ý thời điểm chụp nhũ ảnh và bảo quản phim chụp để có sự theo dõi lâu dài là yếu tố khá quan trọng khi sử dụng phương pháp này.
Bs Lê Lan