Ngoài vị chua ngọt, thơm ngon, quả dứa đã được các nhà trị liệu liệu pháp tự nhiên sử dụng từ thời cổ đại để làm thuyên giảm các bệnh về dạ dày. Giá trị y học của quả dứa chủ yếu là do bromelain, một loại enzyme thủy giải protein. Bromelain được tìm thấy trong nhiều chế phẩm dinh dưỡng và thảo dược, mọi người vẫn tiếp tục nghiên cứu về tiềm năng sử dụng của dứa trong các ứng dụng trị liệu khác.
9 lợi ích sức khỏe của quả dứa
Dứa có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Vào thế kỷ 15, dứa được du nhập vào châu Âu và Ấn Độ khi các thủy thủ phát hiện, ăn dứa giúp họ khỏe mạnh trong những chuyến hành trình dài. Ngày nay, 100 loại dứa khác nhau được bán trên khắp thế giới, chủ yếu từ Costa Rica, Brazil, Philippines, Thái Lan, Indonesia và Ấn Độ.
Các hợp chất được tìm thấy trong dứa có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm tăng cường hệ thống miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa, giúp duy trì sự cân bằng axit-bazơ của cơ thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm mãn tính.
Điều quan trọng nhất trong số này là bromelain. Là một enzyme phân giải protein, nó giúp phá vỡ các phân tử protein trong thực phẩm để hấp thụ và tiêu hóa tốt hơn. Đặc tính này cũng có những lợi ích khác cho thân thể.
1. Bảo vệ trái tim
Dứa chứa chất xơ và kali, cả hai đều giúp giữ cho trái tim của bạn khỏe mạnh bằng cách giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Kali rất cần thiết để điều chỉnh huyết áp, trong khi chất xơ giúp giảm mức cholesterol.
Chất chống oxy hóa của dứa là flavonoid và hợp chất phenolic có tác dụng giảm thiểu chứng viêm và ức chế gốc tự do. Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm trên chuột cho thấy, những chất chống oxy hóa này có thể giảm thiểu căng thẳng oxy hóa và chứng viêm tâm tạng, khởi tác dụng bảo vệ tim.
2. Cải thiện nhận thức của não
Hàm lượng đồng trong dứa có thể giúp duy trì thông lộ thần kinh trong đại não, từ đó cải thiện chức năng nhận thức. Một nghiên cứu năm 2017 được thực hiện ở Iran cho thấy, nước ép dứa có tác động tích cực đến khả năng nhận biết đồ vật của những con chuột bị suy giảm trí nhớ. Các nhà nghiên cứu kết luận, dứa có khả năng điều trị một số rối loạn nhận thức, chẳng hạn như bệnh Alzheimer.
Tryptophan và magiê trong dứa có thể giảm lo lắng, cải thiện tâm trạng, giúp ích cho sức khỏe tâm lý. Cả hai đều có thể gia tăng tiết thanh huyết tố serotonin của cơ thể, một vật chất giúp cải thiện tâm trạng. Những người bị trầm cảm và lo lắng có thể bổ sung dứa vào chế độ ăn hàng ngày.
3. Chống ung thư
Ung thư là một căn bệnh mãn tính đặc trưng bởi sự tăng trưởng tế bào không kiểm soát được. Sự tiến triển của ung thư có liên quan đến căng thẳng oxy hóa và viêm mãn tính.
Dứa chứa các hợp chất chống ung thư, bao gồm quercetin, beta-carotene, bromelain và vitamin C, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và trung hòa các gốc tự do có hại, từ đó giảm thiểu căng thẳng oxy hóa và giảm nhẹ chứng viêm. Ngoài ra, bromelain đã được chứng minh là có thể ức chế sự sinh trưởng của khối u, dẫn dụ tế bào ung thư tử vong và giảm nhẹ chứng viêm.
Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm phát hiện bromelain có thể ức chế sự sinh trưởng của tế bào ung thư vú, và một nghiên cứu khác phát hiện nó có thể ức chế sự sinh trưởng của tế bào ung thư ruột kết.
Nghiên cứu về đặc tính chống ung thư của dứa vẫn tiếp tục, một số trung tâm ung thư đang kết hợp dứa vào chế độ ăn hàng ngày của bệnh nhân.
4. Thúc đẩy tiêu hóa
Bromelain, enzyme tiêu hóa chính trong dứa, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1891, được sử dụng như một chất bổ sung vào chế độ ăn uống để điều trị chứng khó chịu và chứng viêm dạ dày trong hơn 50 năm. Trước mắt, từ bromelain đã phân ly ra tám chất thủy giải protein. Liệu pháp bromelain được chỉ định cho những bệnh nhân bị suy tuyến tụy không thể sản xuất đủ enzyme tiêu hóa.
Bromelain không chỉ giúp tiêu hóa protein trong thức ăn, mà chất xơ trong dứa còn hỗ trợ nhu động đường ruột và bài tiết khỏe mạnh.
5. Chấn thương vận động
Vì bromelain có tác dụng chống viêm, đặc biệt là trên cơ, khớp và mô mềm, nên nó có thể được sử dụng để điều trị chấn thương và sưng tấy khi vận động. Một nghiên cứu lâm sàng cho thấy, việc cung cấp bromelain cho các võ sĩ quyền anh đã “loại bỏ hoàn toàn mọi vết bầm tím trên mặt và các khối máu tụ ở hốc mắt, môi, tai, ngực và cánh tay trong vòng bốn ngày”.
Ngoài ra, magie trong dứa có thể làm giảm chứng chuột rút và mệt mỏi.
6. Điều trị viêm khớp
Một đánh giá của các tài liệu khoa học cho thấy, bromelain có thể là phương pháp điều trị thay thế an toàn hơn cho bệnh viêm xương khớp “do đặc tính chống viêm và giảm đau của nó”. Một nghiên cứu cho thấy những người bị viêm khớp vùng lưng dưới được lợi ích từ việc bổ sung bromelain tương đương thuốc giảm đau thông thường.
7. Bảo vệ da
Bước quan trọng đầu tiên trong việc chăm sóc vết bỏng hoặc vết thương là đảm bảo vết thương được điều trị trước khi các biến chứng toàn thân như viêm và nhiễm trùng phát triển. Gel Bromelain thường được sử dụng để loại bỏ càng nhiều vùng da bị tổn thương càng tốt, cho phép các tế bào tái phát triển với ít sẹo nhất.
Một số nghiên cứu chỉ ra, bromelain có thể làm giảm viêm, sưng, bầm tím và đau sau phẫu thuật. Bromelain còn có tác dụng kiểm soát cơn đau sau phẫu thuật nha chu.
Bromelain được đưa vào nhiều loại mỹ phẩm bôi ngoài da vì đặc tính tẩy tế bào chết và năng lực loại bỏ các mô bị tổn thương.
8. Cải thiện sức khỏe tình dục
Mặc dù nghiên cứu khoa học cụ thể còn thưa thớt, nhưng nhiều chuyên gia sức khỏe tình dục tin rằng chất dinh dưỡng và nhiều đặc tính đã biết của dứa có thể cải thiện sức khỏe tình dục. Nhiều lợi ích của bromelain được cho là giúp tăng cường chức năng tình dục, tăng cường thể lực và tinh lực, đồng thời cải thiện năng lực sinh dục.
9. Bổ sung dinh dưỡng
Dứa rất giàu thành phần dinh dưỡng như chất xơ, ít calo, không chứa chất béo và nhiều loại khoáng chất, vitamin, chi tiết bạn có thể xem tại đây.
Bốn điểm cần lưu ý
Dứa tuy có tác dụng mạnh nhưng không phải ai cũng có thể tùy tiện ăn được. Bạn nên cẩn thận trong những trường hợp sau:
• Ăn dứa có thể gây phản ứng dị ứng, bao gồm ngứa, sưng tấy, ngứa ran ở miệng và cổ họng.
• Tính axit trong nước ép dứa có thể gây ợ nóng hoặc trào ngược axit ở một số người.
• Ăn quá nhiều dứa có thể làm tăng lượng đường trong máu.
• Bromelain có thể tương tác với một số loại thuốc, bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống đông máu và thuốc chống co giật.
Theo Pineapple–Aids in Digestion, Arthritis Pain, and Healing Sports Injuries
Hương Thảo biên dịch