Nói đến chó, nhiều người liền liên tưởng đến món thịt chó cao đạm hoặc nhưng căn bệnh dại nguy hiểm chết người mà không hay biết rằng còn có hẳn một liệu pháp điều trị phải sử dụng đến Chó mới thành công. Đó chính là chó trị liệu – chuyên hàn gắn những tổn thương tinh thần cho người bệnh.
Việc nuôi chó để trông nhà hay do sở thích đều sẽ giúp bạn cảm giác an tâm và lại có thêm một người bạn tâm sự chia sẻ buồn vui, đó là cơ sở để hình thành phương pháp động vật trị liệu này.
Chó trị liệu là gì?
Có thể hiểu đây là dùng chó trong quá trình điều trị để giúp bệnh nhân hồi phục các sang chấn tâm lý. Ở Mỹ chó trị liệu rất phổ biến, hầu như mỗi khu vực dân cư đều có một Trung tâm Chó trị liệu. Chúng được huấn luyện làm quen với những tiếng ồn lớn hoặc âm thanh kỳ lạ, chúng có thể đi trên nhiều loại bề mặt khác nhau, không sợ hãi bởi những người có gậy chống, xe lăn hoặc những người di chuyển không bình thường.
Cũng cần phân biệt giữa Chó trị liệu (Therapy dog) khác với Chó dịch vụ (Service dog). Chó dịch vụ là con chó được huấn luyện đặc biệt để giúp đỡ một ai đó trong sinh hoạt hàng ngày: ví dụ dẫn đường người mù, giúp việc nhà cho người khuyết tật … Những con chó này có quyền ưu tiên rất cao, ví dụ được đi máy bay, được vào nhà hàng và chúng thường ở luôn với chủ. Còn chó trị liệu thì đôi khi chỉ cần đến thăm một nơi hoặc sự kiện nào đó để giúp đỡ về tinh thần và không có được những ưu tiên như chó dịch vụ.
Sau vụ xả súng đẫm máu tại trường tiểu học Sandy Hook, Connecticut, Mỹ năm 2012, rất nhiều trẻ em và những nhân chứng chứng kiến vụ việc rơi vào trạng thái hoảng loạn, bất an. Chú chó trị liệu Spartacus, thuộc giống chó Akita, đã được đưa đến để giúp đỡ họ phục hồi tâm lý. Trong nhiều tháng liền, chú chó đã đồng hành và trở thành nguồn động viên tinh thần to lớn cho lũ trẻ, giáo viên và người chứng kiến cuộc thảm sát tại ngôi trường.
Chú chó trị liệu đầu tiên – Cô chó quân y dũng cảm
Năm 1944 trong Thế chiến thứ 2, anh lính Không quân Bill Wynne trên đường hành quân đã tìm thấy cô chó nhỏ. Anh liền nhận nuôi và đặt tên là Smoky.
Như bao người lính khác, cô chó Smoky cũng phải chịu tất cả những khó khăn nguy hiểm của chiến tranh khi cùng bay với Bill khắp Thái Bình Dương. Bù lại những lúc ngay cả khi Bill phải làm việc đến 12 giờ 7 ngày một tuần, anh vẫn dành chút thời gian để đùa giỡn với Smoky.
Một lần chẳng may Bill phải nhập viện, bạn bè đã mang Smoky đến bệnh viện thăm anh. Tại đây với những trò hề lý lắc ngộ nghĩnh Smoky đã mang lại niềm vui lớn không chỉ cho Bill mà còn cho các bệnh nhân khác. Và đêm đó Smoky đã ở lại và ngủ cùng trên giường bệnh với Bill. Đây là một thời khắc quan trọng trong lịch sử ngành chó trị liệu. Bởi các bác sĩ nơi đây đã phải rất cân nhắc giữa niềm vui mà một con chó có thể mang đến cho bệnh nhân và những là lo ngại về an toàn cho môi trường y tế tại đây.
Câu chuyện về Bill và Smoky sau đó được lan truyền mạnh mẽ. Đến mức Smoky nhận được lời mời đến thăm các thủy thủ và thủy quân lục chiến tại Bệnh viện 109 hạm đội Hải quân, đánh dấu lịch sử đầu tiên với việc trị liệu bằng một con Chó. Sau đó Bill cùng Smoky tiếp tục đi đến hàng trăm Bệnh viện quân y trong toàn khu vực Thái Bình Dương, xoa dịu nỗi đau về thể xác lẫn tinh thần cho hàng chục ngàn thương binh thời gian đó.
Sau chiến tranh Bill và Smoky vẫn tiếp tục công việc của mình bằng việc đến thăm các Bệnh viện Cựu chiến binh trong suốt những năm 40-50 nhằm xoa dịu những vết thương chiến tranh cho họ. Với những cống hiến to lớn của mình cho cuộc chiến, chú chó nhỏ Smoky đã được tặng thưởng huân chương và được nhà nước tạc tượng để vinh danh.
Các loại chó trị liệu
- Loại “thăm viếng điều trị”
Đây là loại phổ biến nhất. Những con chó này sẽ được đưa đến để thăm các bệnh viện, nhà dưỡng lão, những người mắc chứng tự kỷ, những nơi thiên tai lũ lụt, bị khủng bố, trường học học sinh quá căng thẳng… Nghĩa là bất cứ nơi đâu con người đang bị “Khủng hoảng Tinh thần” thì Chó trị liệu sẽ có mặt.
Hiện nay nhiều bệnh viện ở Mỹ còn đưa những con chó trị liệu đến thăm bệnh nhân ung thư dạ dày, gan, bàng quang, da, hắc tố… Bởi nhiều kết quả nghiên cứu gần đây cho thấy những con Chó trị liệu có tác dụng làm dịu những cơn đau, cảm giác khó chịu trên bệnh nhân. Trẻ bị ung thư khi nô đùa với những chú chó trị liệu thường có tâm lý tốt để chiến thắng bệnh tật nhiều hơn so với những trường hợp còn lại
- Loại “vật lý trị liệu”
Những con chó này sẽ hỗ trợ trị liệu vật lý để phục hồi chức năng cho người bệnh. Nó có thể giúp người bệnh chuyển động tay chân, điều khiển cơ, đi đứng… Loại này thường làm việc trong các cơ sở phục hồi chức năng.
- Loại cuối cùng là “cơ sở điều trị”
Những con chó này được đào tạo để giúp đỡ cho bệnh nhân Alzheimer hoặc những bệnh nhân tâm thần thường gây rắc rối.
Chó là con vật vô cùng quen thuộc với loài người, ở Nhật Bản giống chó Akita được vinh danh là “Quốc khuyển” do sự trung thành của chúng. Còn ngành y thực tế đã phải ghi nhận được những đóng góp không thể thiếu từ chó.
Hoàng Kỳ – Minh Thành