Nghiên cứu về “trục khuẩn ruột-não” cho thấy những biến hóa trong hệ vi khuẩn đường ruột có thể cải biến tâm trạng cảm xúc, ngược lại, tâm trạng cảm xúc cũng có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột.
Tác giả: Emeran Mayer, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa gan mật và nhà thần kinh học.
Đọc thêm: Có một “bộ não” khác ẩn trong nội tạng người
Về sự tương tác giữa hệ vi khuẩn đường ruột – não, như đã đề cập ở bài trước, vi khuẩn đường ruột bình thường có thể sản sinh ra vật chất kháng lo âu, truyền chúng đến đại não thông qua dây thần kinh phế vị. Nghiên cứu được đề cập trong bài viết này cho biết, việc tiêu thụ men vi sinh có thể cải thiện tình tự u uất, bạn nên lưu ý hơn đến chế độ ăn uống hàng ngày để quá trình đối thoại giữa vi khuẩn đường ruột và não sản sinh ảnh hưởng chính diện. Ngoài ra, cảm xúc chính hướng có thể thúc đẩy sự đa dạng của vi khuẩn đường ruột, có lợi cho sức khỏe.
Vì vậy, để duy trì sự cân bằng của vi khuẩn đường ruột, chú ý đến chế độ ăn uống và duy trì tâm trạng tích cực là hai yếu tố then chốt lớn.
Trầm cảm và lo lắng là họ hàng gần
Nếu bạn đã từng bị trầm cảm, có lẽ bạn vẫn nhớ cảm giác buồn bã, chán nản và tuyệt vọng. Đây là triệu chứng mà chúng ta thường nhắc đến khi miêu tả bệnh trầm cảm của mình với người thân, bạn bè, đó là một trạng thái rất thống khổ.
Bạn cũng có thể nhớ tới các triệu chứng khác. Bạn có cảm thấy căng thẳng và dễ cáu kỉnh? Bạn có bị khó ngủ hoặc khó tập trung? Những người bị rối loạn lo âu cũng thường gặp những triệu chứng này. Khoảng một nửa số người được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm cũng xuất hiện chứng trạng lo âu, nhiều người mắc chứng lo âu trường kỳ cũng có các triệu chứng trầm cảm. Các phương pháp điều trị trầm cảm – đặc biệt là thuốc ức chế tái chế serotonin – cũng thường làm giảm các triệu chứng rối loạn lo âu. Có thể nói, trầm cảm và lo âu là họ hàng gần gũi.
Cải thiện trầm cảm và cân bằng hệ thực vật đường ruột bằng cách dùng men vi sinh
Nếu các tác động khác nhau lên hệ thực vật đường ruột chuột, bao gồm cả men vi sinh, có thể hoãn giải hành vi lo lắng của động vật, liệu chúng cũng có thể làm hoãn giải chứng trầm cảm ở chuột không?
John F. Cryan, bác sĩ tâm thần tại Học viện Đại học Cork, Ireland đã xuất bản một số bài báo ủng hộ giả thuyết này, ông tự đặt ra một thuật ngữ hấp dẫn là “vi khuẩn u sầu” (melancholic microbes) để chỉ đặc tính của vi khuẩn đường ruột có thể cải biến tâm trạng con người.
Trong nghiên cứu, nhóm của ông đã cho chuột thí nghiệm ăn lợi khuẩn Bifidobacterium Infantis, được đặt tên như vậy vì đây là một trong những chủng vi khuẩn đầu tiên được truyền từ mẹ sang con. Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng một chủng Bifidobacterium Infantis cụ thể có thể làm giảm các hành vi giống như trầm cảm và lo lắng gây ra trên chuột, hiệu quả giống như thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng Lexapro.
Những kết quả này có nghĩa là men vi sinh cũng có thể giúp giảm trầm cảm ở người?
Nghiên cứu sơ bộ cho thấy nó có thể có hiệu quả ở một số người bị trầm cảm. Trong một nghiên cứu mù đôi ngẫu nhiên, các nhà nghiên cứu người Pháp đã yêu cầu 55 đối tượng nam và nữ khỏe mạnh tiêu thụ men vi sinh có chứa Lactobacilli và Bifidobacteria hàng ngày trong một tháng. Những người tham gia trong nhóm dùng men vi sinh cho thấy những cải thiện nhỏ về tâm lý đau khổ và lo lắng so với nhóm dùng sản phẩm đối chiếu. Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu Anh đã cho 124 người khỏe mạnh uống một chủng Lactobacillus khác. Những người bị trầm cảm khi bắt đầu nghiên cứu đã cải thiện đáng kể tâm trạng của họ nhờ điều trị.
Những nghiên cứu này cho chúng ta một khởi đầu tốt, nhưng chúng ta cần những thử nghiệm lâm sàng lớn hơn, được thiết kế cẩn thận hơn để xác nhận xem men vi sinh có thể cải thiện tâm trạng của bạn khi bạn cảm thấy buồn bã, xoa dịu tâm trạng khi bạn lo lắng hay tác động đến sức khỏe tinh thần của bạn hay không.
Đồng thời, bạn có thể chú ý hơn đến chế độ ăn uống của mình để tác động tích cực đến quá trình đối thoại giữa não, ruột và hệ khuẩn. Thực phẩm là một cách dễ dàng, thú vị và tiết kiệm chi phí để điều chỉnh và cải thiện sự tương tác giữa ruột và não của chúng ta.
Căng thẳng làm mất cân bằng vi khuẩn đường ruột, ảnh hưởng đến tâm trạng
Hầu hết những người bị rối loạn lo âu, trầm cảm, hội chứng ruột kích thích hoặc các rối loạn não và ruột khác đều đặc biệt mẫn cảm với áp lực. Khi chịu áp lực, họ thường phát tác các triệu chứng về đường tiêu hóa. Hiện tại chúng ta đã biết, rằng vi khuẩn đường ruột có ảnh hưởng to lớn đến mức độ phản ứng của mạch áp lực đại não. Chúng ta cũng biết rằng vật chất dẫn truyền thần kinh của hệ thống áp lực, chẳng hạn như hormone áp lực norepinephrine, có thể làm thay đổi đáng kể hành vi của vi khuẩn đường ruột, khiến chúng trở nên hung dữ và nguy hiểm hơn.
Một trong những manh mối sớm nhất cho thấy vi khuẩn đường ruột có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta đến từ cái gọi là thực nghiệm không mầm bệnh trên chuột, hầu hết các nghiên cứu được công bố về vi khuẩn đường ruột và não đều dựa vào phương pháp thử nghiệm này. Không giống như động vật được nuôi trong điều kiện bình thường, tiếp xúc với nhiều loại vi sinh vật từ thức ăn, không khí, người chăm sóc và phân của chính chúng, chuột vô trùng được sinh ra và lớn lên trong môi trường não hoàn toàn vô trùng – hoàn toàn không có bất kỳ vi sinh vật nào.
Cảm xúc chính hướng thúc đẩy sự đa dạng của vi khuẩn đường ruột và có lợi cho sức khỏe
Chúng ta đã có nhiều lý giải về những ảnh hưởng bất lợi khác nhau của căng thẳng mãn tính đối với sự tương tác giữa ruột-não-hệ vi khuẩn, nhưng liệu những cảm xúc khác ngoài căng thẳng, đặc biệt là những cảm xúc chính diện, có ảnh hưởng đến vi khuẩn trong ruột không? Cũng chính là nói, liệu cảm giác vui vẻ hay hạnh phúc có thể dẫn phát những phản ứng đường ruột khác nhau và có lợi không?
Chúng ta đã thấy các thông điệp hóa học khác nhau kích phát cảm xúc và hệ thống thao tác cơ bản trong não – endorphin sản sinh khi chúng ta cảm thấy vui vẻ, oxytocin sản sinh khi chúng ta ở gần vợ/chồng hoặc con cái, dopamine được sản sinh khi bạn thèm ăn thứ gì đó. Những công tắc hóa học này cũng gây ra những phản ứng khác nhau trong ruột khi chúng bật các hệ thao tác riêng lẻ trong não, tạo ra các kiểu co bóp, bài tiết và lưu lượng máu độc đáo của riêng chúng.
Tôi tin rằng một số phản ứng đường ruột nhất định liên quan đến cảm xúc tích cực, cũng liên quan đến các thông điệp hóa học khác nhau mà não tiết ra cho vi khuẩn đường ruột. Chúng ta đã biết rằng serotonin, dopamine và endorphin được bơm vào ruột, vì vậy chúng rất có khả năng là những thông điệp chính diện mà ruột gửi đến vi khuẩn. Thông điệp liên quan đến cảm xúc này được truyền từ đại não đến vi khuẩn đường ruột có thể thay đổi hành vi của vi khuẩn để có lợi cho sức khỏe, bảo vệ chúng ta khỏi nhiễm trùng đường ruột.
Sự thực chứng minh, những thông điệp liên quan đến tình yêu hay hạnh phúc sẽ làm tăng tính đa dạng của vi khuẩn đường ruột, cải thiện sức khỏe đường ruột và bảo vệ chúng ta khỏi nhiễm trùng đường ruột và các bệnh khác.
Hệ vi khuẩn đường ruột có ảnh hưởng to lớn đến cảm xúc tình tự, các yếu tố làm thay đổi hoạt động tân trần đại tạ của hệ vi khuẩn đường ruột, chẳng hạn như mầm bệnh, kháng sinh, chế độ ăn uống và áp lực, đều có thể điều tiết các phản ứng tình tự cảm xúc. (Tiếp theo: Phần 3)
Theo Epoch Times,
Hương Thảo biên dịch