Gan là tạng lớn nhất của cơ thể và cũng là cửa ngõ đầu tiên tiếp cận với độc tố. Hiện nay thực phẩm độc hại tràn lan nên bổ dưỡng gan càng được nhiều người chú trọng. Không cần đến thực phẩm chức năng, những thói quen đơn giản này cũng sẽ hữu ích cho sức khoẻ của bạn.
“Hộ can (bổ gan)” là một trong những khái niệm sức khỏe phổ biến nhất hiện nay. Trong Tây y, tạng gan là cơ quan tàng trữ dinh dưỡng và đào thải độc tố chủ yếu của cơ thể. Trong con mắt của Đông y, gan phụ trách sơ thông(nạo vét/khơi) và tuyên tiết (trút ra,cho thoát nước)- gọi chung là sơ tiết khí huyết toàn thân.
Dưỡng tốt tạng can, không chỉ có lợi cho tích trữ dinh dưỡng và bài xuất chất cặn bã trong cơ thể, mà đồng thời còn có thể làm khí sắc của người ta cải biến tốt lên, tinh thần thoải mái.
Tạng can đồng thời cũng là “cơ quan trầm mặc (lặng lẽ)”. Bệnh gan thường có thể ủ bệnh trong cơ thể người mấy chục năm, không có bất kỳ triệu trứng nào rõ ràng. Đợi cho đến khi bệnh gan bạo phát, thường đã ác tính đến nguy kịch rồi, thậm chí đã đến giai đoạn cuối của ung thư gan, càng khó chữa khỏi.
Trong cuộc sống thường nhật dưỡng hộ tạng can, thực ra là việc vô cùng đơn giản. Làm được mấy điểm dưới đây, thì có thể dễ dàng hộ can, giảm thiểu bệnh gan phát sinh
1. Đại tiện đúng giờ
Chủ tịch hội đồng quản trị tập đoàn Thuốc & Châm cứu nước Mỹ, bác sỹ Đông y – Lưu Ngạn Châu nói, duy trì đại tiện thông suốt là bí quyết cơ bản của ông ấy để hộ can.
Thoạt đầu mới nghe “đại tiện” và “hộ can” không liên quan lắm, thực tế không hẳn. Tạng can là cơ quan trao đổi chất quan trọng của cơ thể, tạng can chuyển hóa độc tố cần phải thông qua phân tiện để đào thải ra ngoài cơ thể. Nếu không kịp thời đại tiện, độc tố tích lũy trong đường ruột, càng tích càng nhiều, thì có thể ảnh hưởng chức năng bài độc của tạng can.
Thói quen đi vệ sinh tốt nhất là ngay sau khi thức dậy bởi lúc này sự co thắt đại tràng mạnh mẽ và hiệu quả nhất. Đi vệ sinh đầu ngày thải hết độc tố còn giúp bạn bắt đầu ngày mới sảng khoái hơn.
2. Ăn nhiều thực phẩm có vị chua, thực phẩm màu xanh
Đông y giảng, chua ngọt đắng cay mặn “ngũ vị” đối ứng nhập “ngũ tạng”, trong đó “chua vào can”, ăn nhiều thực phẩm vị chua có thể xúc tiến chức năng gan, khởi được tác dụng bảo dưỡng tạng can. Chanh, sơn tra, dấm ăn, sữa chua… đều là thực phẩm vị chua tốt cho sức khỏe. Thực phẩm vị chua thông qua tạng can chuyển hóa sau đó biến thành tính kiềm, trong cơ thể con người hình thành môi trường kiềm, giúp tăng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể.
Trong ăn uống hàng ngày dưỡng gan, là phương pháp mưa dầm thấm lâu nhất.
Lưu Ngạn Châu nhấn mạnh, ăn chua dưỡng can cũng phải xem thời tiết, mùa xuân là thời gian can khí sinh phát, dưỡng nữa thì lại thành thái quá, vì thế trong mùa xuân cần tương đối ít ăn đồ chua tính kiềm.
Từ góc độ màu sắc thực phẩm mà nói, tạng can đối ứng “màu xanh”, cũng chính là chúng ta vốn hay nói về thực phẩm xanh. Thực phẩm như dưa chuột, mướp đắng, rau cải, hải tảo… đều có công dụng hộ can rất tốt.
3. Thuốc giảm đau, vitamin không thể dùng bừa bãi
Đa số các thuốc đều xả qua chuyển hoá bước 1 ở gan rồi mới theo máu đến đích tác dụng. Cho nên mọi tác dụng phụ hay dùng dùng thuốc quá liều thì gan sẽ phải ‘hứng chịu’ đầu tiên. Trong đó phổ biến là lạm dụng thuốc giảm đau và các vitamin.
Các vitamin tan trong dầu như A, D, K, E hấp thu cùng các chất mỡ do gan tiết ra dịch mật. Nếu dùng quá liều vì nghĩ đây là thuốc bổ thì sẽ dẫn đến ngộ độc gan.
Thuốc giảm đau cũng được sử dụng khá phổ biến trong nhiều trường hợp và có thói quen tự ý tăng liều khi thuốc không có hiệu quả. Việc dùng thuốc quá liều và thường xuyên gây ra ngộ độc gan, gây hôn mê sâu…
Một trường hợp hay gặp nhất của ngộ độc gan cấp tính phải nhập viện là đàn ông uống rượu bia bị đau đầu lại sử dụng thuốc giảm đau như Paracetamol, Tylenol…
4. Mỗi ngày ăn một quả táo
Lưu Ngạn Châu nói, khi ông khám bệnh gặp rất nhiều người trẻ, do stress nhiều mà đau nửa đầu, nhìn là biết ngay can kinh, đởm kinh bị ảnh hưởng. Ông cho những người trẻ này ra về và “ăn táo”. Sau một thời gian, những người trẻ tuổi này đều cảm thấy rằng tình hình đã tốt lên rất nhiều.
Bởi vì táo không chỉ thuộc loại thực phẩm có vị chua, mà còn chứa carbohydrate, có thể bổ sung năng lượng cho cơ thể, điều chỉnh tạng gan. Trong táo giàu chất xơ cũng tốt cho tạng gan. Có một số người không có triệu chứng bệnh gan nào, khi kiểm tra sức khỏe lại phát hiện men transaminas(AST-ALT) tăng cao, điều này thường thường là dấu hiệu của tế bào gan bị tổn thương. Trường hợp này để bảo vệ tế bào gan, ăn thêm táo cũng rất có ích.
Lưu Ngạn Châu kiến nghị, chọn lúc sáng sớm ăn táo tương đối tốt, có lợi để cơ thể hấp thu.
5. Dùng phương thức lành mạnh để giải tỏa áp lực
Công tác, học tập, hôn nhân, gia đình, đều có khả năng tạo thành áp lực cho con người. Thời gian dài chịu ảnh hưởng áp lực, dễ dẫn tới sức đề kháng suy giảm, bệnh huyết áp, bệnh tiểu đường, cao cholesterol, và sau đó ảnh hưởng chức năng gan, thận. Một phương diện khác, áp lực lớn tạo thành kích thích tố (hooc-môn) không cân bằng, có thể ảnh hưởng tạng gan bài tiết chất cặn bã và độc tố dẫn đến tuần hoàn ác tính do máu không được lọc.
Có một số người thích ăn để giải tỏa stress, nhưng thường là ăn thức ăn nhiều đường mỡ béo như đồ ngọt, snack… ngược lại càng làm tăng thêm gánh nặng cho gan.
Thực ra trong cuộc sống, mỗi người đều có thể tìm ra cho mình phương thức đặc thù để giải tỏa áp lực cách lành mạnh như: hát, đánh bóng, thiền định, dùng phương thức thích hợp của bản thân mình để giải trừ uất kết, làm dịu tinh thần, không chỉ có lợi cho bảo vệ tạng gan, cũng có thể giúp xua tan phiền nhiễu tạo thành áp lực.
6. Giấc ngủ
Thường xuyên thức đêm, hoặc thời gian làm việc quá dài, đều có thể tổn hao tạng gan, làm cho sức đề kháng giảm, thậm chí có thể gia tăng trọng lượng, rối loạn hooc-môn. Ngủ trước 11h hoặc 12h, là phù hợp quy luật phương thức sinh hoạt tự nhiên, không chỉ dưỡng can, đối với các tạng phủ khác cũng có lợi.
7. Ít uống rượu
Tạng gan phụ trách xử lý tất cả các đồ ăn thức uống mà cơ thể hấp thụ, bao gồm cồn. Tuy nhiên, tạng gan trong một khoảng thời gian nhất định chỉ có thể xử lý một lượng cồn nhất định, khi tạng gan bị cưỡng chế xử lý quá nhiều cồn, thì có thể ảnh hưởng chức năng bình thường của gan.
Uống nhiều rượu thời gian dài có thể dẫn tới tổn hại hoặc cải biến tế bào gan, tạo thành bệnh gan: gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan… thậm chí phát triển thành ung thư gan. Do đó nên tránh uống nhiều rượu.
Liên Hoa biên dịch
Xem thêm:
- Muốn trẻ đẹp phải biết dưỡng gan: Những triệu chứng cho thấy gan có vấn đề
- Tinh hoa Đông y: Trị bệnh tận gốc phải trị từ tâm
- Người Đài Loan choáng váng khi xem phim về mổ cướp nội tạng ở Trung Quốc
Chuyên mục Sức khỏe, thời báo Đại Kỷ Nguyên nỗ lực mang đến cho bạn đọc những thông tin chính xác và bổ ích nhất. Tuy nhiên khoa học về thân thể người thật rộng lớn và còn nhiều điều y học chưa nhận thức đến được, do đó, các bài viết tại đây chỉ mang tính chất tham khảo. Mọi việc chẩn đoán, điều trị bệnh hay các tình trạng sức khỏe và làm đẹp cần phải có ý kiến các chuyên gia y tế được cấp phép.