Tằng Liên
Tại New York, du học chưa bao giờ chỉ là một hành trình học thuật, mà còn là một cuộc phiêu lưu về văn hóa và cuộc sống. Ba mươi năm trước, Trang Sĩ Kiệt từ Đài Loan đến, mang theo sự nghiêm cẩn và trí tò mò của một người học khoa học tự nhiên, bước vào đô thị lớn này. Từ phòng thí nghiệm ra đến đường phố, ông dần tích lũy những dấu chân New York của riêng mình, và giờ đây đã trở thành phó giáo sư nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Downstate, Đại học Bang New York. Mười năm trước, Hứa Bồi Phong, tốt nghiệp Viện Dược lý Đại học Quốc gia Đài Loan, cũng khăn gói lên đường, đi trên con đường học thuật tương tự Giáo sư Trang, nhưng với một góc nhìn mới của thời đại kỹ thuật số để ghi lại nhịp đập của thành phố này.
Từ một blogger đến việc xuất bản sách mới, sự ra đời của cuốn sách «New York Sinh dẫn lối – Thưởng thức New York» đã ghi lại hành trình du học của Hứa Bồi Phong dưới bút danh “New York Sinh” (THE BIOLOGIST). Sau khi tốt nghiệp Thạc sĩ Sinh học tại Đại học New York, anh tiếp tục học lên cao và hiện là nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Miễn dịch học tại Trường Y, Đại học New York. Tiền bối của anh, Trang Sĩ Kiệt, là Tiến sĩ Dược lý tại Trung tâm Y tế Downstate, Đại học Bang New York và hiện là phó giáo sư nghiên cứu tại Khoa Sinh lý và Dược lý của trường. Chuyên mục “Địa đồ New York” (NYDeTour) của ông đã trở thành cửa sổ để nhiều người Hoa tìm hiểu về New York. Dù chuyên mục đã dừng lại, ông vẫn tiếp tục quản lý trang mạng xã hội “NYDeTour” để chia sẻ về cuộc sống địa phương.
Dù tuổi tác và bối cảnh thời đại khác nhau, cả hai đều là du học sinh trong lĩnh vực nghiên cứu y học và cùng có chung niềm đam mê du lịch, khám phá thành phố này. Nhân dịp buổi ra mắt sách mới của Hứa Bồi Phong, hai thế hệ du học sinh New York đã có một cuộc đối thoại và tìm thấy sự đồng điệu trong một không gian nhỏ ở khu Hạ Manhattan.
Hai thế hệ du học sinh: Cuộc gặp gỡ của sách và New York
Trang Sĩ Kiệt kể lại, khi làm việc tại một trường y ở Brooklyn, nơi ở của ông tại quận Queens cách đó khoảng 70-80 phút di chuyển. Trên đường đi làm hàng ngày, ông luôn thích rẽ ngang một chút để khám phá những góc phố khác nhau, tham dự một buổi triển lãm, hay hòa mình vào một sự kiện cộng đồng. Chính nhờ những “chuyến đi chệch hướng” thuận đường này mà ông đã vô tình có được những quan sát độc đáo về cuộc sống New York, từ đó chuyên mục “Địa đồ New York” (NYDeTour) ra đời.
Hứa Bồi Phong đáp lời: “Việc tiền bối có thể kiên trì ghi lại những nội dung chất lượng cao như vậy thật không dễ dàng. Đặc biệt là trong thời đại mà Google Maps chưa tiện lợi như bây giờ, ông vẫn có thể đi khắp các con phố New York, để lại những dòng chữ và hình ảnh, điều đó thực sự khiến em vô cùng khâm phục.”
Khi cầm trên tay cuốn sách mới, Trang Sĩ Kiệt bày tỏ sự ngạc nhiên và thán phục: “Cuốn sách này kết hợp giữa cẩm nang sống ở New York, kỹ năng nộp hồ sơ du học, và cả đặc điểm của một cuốn sách hướng dẫn du lịch. Đối với những người trẻ muốn đến New York để trải nghiệm, nó thực sự mang tính định hướng rất cao.”
Từ cuộc sống thường ngày trong phòng nghiên cứu đến bản giao hưởng ngôn ngữ trên tàu điện ngầm, từ sự đa dạng văn hóa của các khu dân cư đến những cuộc giao lưu xuyên quốc gia trên bàn ăn, họ đã dùng kinh nghiệm của chính mình để chia sẻ với mọi người rằng: du học không phải là hành trình đơn độc, mà là một quá trình tìm thấy bản thân trong sự xa lạ và học cách tôn trọng trong một môi trường đa văn hóa. Chia sẻ của hai thế hệ du học sinh không chỉ là nhìn lại quá khứ, mà còn là nguồn cảm hứng và động viên cho mỗi một học sinh đang ấp ủ ước mơ và chuẩn bị đặt chân đến một vùng đất xa lạ trong tương lai.
Những dòng chữ ấm áp, cái nhìn đa chiều về New York
Đọc chuyên mục của Trang Sĩ Kiệt giống như đang đi dạo trên phố cùng một người bạn cũ. New York dưới ngòi bút của ông không chỉ là những tòa nhà chọc trời lạnh lẽo, mà còn là tiếng đàn violin ở sân ga tàu điện ngầm, những bức graffiti trên góc tường ở Brooklyn, tiếng rao của người bán cá ở Phố Tàu, và hương thơm của lễ hội ở khu Tiểu Ý (Little Italy). Nền tảng nghiên cứu khoa học lý tính giúp ông giữ được sự chính xác khi quan sát; còn những dòng văn giàu cảm xúc lại truyền hơi ấm cho những khung cảnh đó. Ba mươi năm sống ở đây khiến ông vừa quen thuộc lại vừa tò mò. Ông cũng là một nhiếp ảnh gia đường phố, giỏi ghi lại những khoảnh khắc của thành phố.
Trong khi đó, cuốn sách mới của Hứa Bồi Phong lại giống như một cuốn cẩm nang dịu dàng, giới thiệu từng chút một về cuộc sống ở New York. Anh không chỉ giới thiệu nhà hàng, mà còn cẩn thận nhắc nhở độc giả nên gọi món gì để tránh “đi đường vòng”; khi nói về các tuyến giao thông như tàu điện ngầm, anh cũng chia sẻ trải nghiệm thực tế của mình, thân tình như một người bạn. Có người nói rằng, anh đã mang “sự tỉ mỉ của một nhà khoa học” vào việc chia sẻ về du lịch và cuộc sống.
Hai nhà sáng tạo với hai phong cách khác nhau, tựa như những chương khác nhau trong cùng một bản nhạc: một người dùng sự dày dặn được tích lũy qua nhiều năm để khắc họa nên kết cấu văn hóa của New York; người còn lại dùng một góc nhìn tươi mới và nhiệt huyết để truyền tải những cảm xúc chân thật của một du học sinh.
Mâm cỗ văn hóa đa sắc tộc đầy hấp dẫn
“Điều hấp dẫn tôi nhất ở New York ban đầu chính là có thể bước ra khỏi vùng an toàn để giao lưu với những người từ các nền văn hóa khác nhau,” ông Trang Sĩ Kiệt nói. Ông đã tham gia vô số hoạt động cộng đồng, luôn mong muốn tận dụng môi trường đa dạng của thành phố để hiểu được sự khác biệt giữa các nền văn hóa. Ông từng viết một bài báo có tựa đề «Tuyến tàu điện ngầm số 7, không chỉ là ‘Chuyến tàu tốc hành phương Đông’», mô tả tuyến tàu số 7 của New York giống như một “chuyến tàu Liên Hợp Quốc”. Trên tàu, việc nghe thấy ba, bốn thứ tiếng khác nhau là điều rất tự nhiên. Dọc tuyến đường này không chỉ có ẩm thực đa dạng của các dân tộc, mà vào những thời điểm khác nhau trong năm, các khu vực này còn tổ chức tuần lễ nhà hàng theo vùng, là điểm đến lý tưởng cho những người sành ăn ở New York.
Theo Hứa Bồi Phong, New York giống như một “mâm cỗ văn hóa đa sắc tộc” – mỗi dân tộc đều giữ được bản sắc riêng, nhưng lại cùng hiện diện trên một bàn tiệc lớn. “Bạn có thể cùng những người bạn đến từ Ấn Độ và châu Âu vào cuối tuần, buổi trưa ghé qua Phố Tàu để thưởng thức món dimsum Quảng Đông có lịch sử trăm năm; sau đó chỉ cần đi bộ qua con phố bên cạnh là đến khu cộng đồng người Ý để nếm thử kem gelato chính hiệu; buổi tối lại đến Phố Hàn (Koreatown) để thỏa thích ăn thịt nướng Hàn Quốc chuẩn vị.” Phố Hàn, Phố Tàu, khu Tiểu Hy Lạp, khu Tiểu Ý… các nền văn hóa khác nhau cùng tồn tại đa dạng trong lòng đô thị New York.
“If you can make it here, you can make it anywhere” (Nếu bạn có thể thành công ở đây, bạn có thể thành công ở bất cứ đâu). Hứa Bồi Phong tâm đắc nhất với câu châm ngôn này và tin rằng, chỉ cần có thể đứng vững ở New York, thì ở bất kỳ nơi nào khác cũng sẽ thuận lợi như cá gặp nước. Anh tin rằng, “Sức hấp dẫn lớn nhất của New York chính là khả năng không ngừng thử thách, học hỏi và thay đổi.”
Thích ứng với nhịp độ giao tiếp của “Trái Táo Lớn”
Đối với hai “chuyên gia du lịch” đã lăn lộn trong giới học thuật New York, thành phố này không chỉ là sân khấu nghiên cứu mà còn là nơi rèn luyện kỹ năng giao lưu văn hóa.
“Ở Mỹ, thực lực đương nhiên quan trọng, nhưng các mối quan hệ cũng quan trọng không kém,” Trang Sĩ Kiệt nhận định. Rất nhiều cơ hội đến từ việc bạn có quen biết ai không, có ai đó có thể giới thiệu cho bạn không. Hứa Bồi Phong đã chứng minh điều này bằng kinh nghiệm của chính mình: một email được gửi đi một cách dũng cảm đã giúp anh thuận lợi gia nhập phòng thí nghiệm mơ ước và mở ra cơ hội theo học tiến sĩ.
Và hình thức giao lưu văn hóa thường nhật nhất thường đến từ “ẩm thực”. Tại một bữa tiệc Potluck (mỗi khách mang theo một món ăn), Hứa Bồi Phong từng mang món gà nấu dầu mè đậm chất Đài Loan, nhưng vì mùi rượu và gừng quá nồng nên các đồng nghiệp nước ngoài khó chấp nhận. Sau đó, anh đổi sang mang món bánh trứng Đài Loan, chuẩn bị một lúc ba hương vị khác nhau, kết quả là mọi người ăn hết sạch. Món ăn này cũng đã mở ra những cuộc trò chuyện, giúp nhiều người biết đến văn hóa ẩm thực sáng của Đài Loan hơn.
“Ẩm thực là ngôn ngữ chung của thế giới,” anh cười nói. “Ngay cả khi có người không dám ăn trứng bắc thảo hay đồ phá lấu, đó cũng là một phần của giao lưu văn hóa. Mục đích thực sự là để người khác thấy được những nét đặc trưng của Đài Loan.”
Thú vị hơn nữa, trong sách mới của mình, anh còn đề cập đến việc rèn luyện “bài thuyết trình thang máy” (elevator pitch) của nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Mỹ – làm thế nào để trình bày rõ ràng ý tưởng nghiên cứu và thuyết phục người nghe chỉ trong vài chục giây. Kỹ năng này, dù trong nghiên cứu khoa học hay giao tiếp hàng ngày, đều là sự rèn luyện thực tế nhất mà New York mang lại cho các du học sinh.
Câu chuyện New York, do chính chúng ta viết nên
Hai thế hệ du học sinh, hai phong cách viết, nhưng có chung một niềm đam mê: dùng con chữ và kinh nghiệm để giúp nhiều người hiểu hơn về sự độc đáo của New York. Tại buổi ra mắt sách, nhiều người đã không quản ngại đường xa từ New Jersey, thậm chí từ Princeton, đến chỉ để gặp gỡ và trò chuyện trực tiếp với tác giả, chia sẻ những câu chuyện New York của riêng họ.
Blogger Risa (Risa in New York), người dẫn chương trình sự kiện, không chỉ trang trí địa điểm mà còn tự tay làm những món quà nhỏ. Những chiếc bookmark lịch vạn niên đính kèm đã trở thành món quà bất ngờ dành riêng cho mỗi người tham dự. Buổi gặp gỡ giống như một “buổi họp mặt của những người bạn trên mạng”, nơi quy tụ rất nhiều tinh hoa người Đài Loan đang âm thầm tỏa sáng ở New York. Trước đây, mọi người chỉ biết nhau qua con chữ và mạng xã hội, cuối cùng đã có thể gặp gỡ trực tiếp để trao nhau những ánh mắt và nụ cười chân thật.
New York, chưa bao giờ chỉ là những tòa nhà chọc trời lạnh lùng, mà là một thành phố chứa đầy vô số câu chuyện của các du học sinh. Hai thế hệ thanh niên và học giả người Đài Loan với nền tảng y học, dù viết theo những cách khác nhau, nhưng đều đã để lại dấu chân của riêng mình trên mảnh đất này.
Hứa Bồi Phong tin rằng, chỉ cần giữ một tinh thần cởi mở, không ngừng học hỏi, và dùng thái độ tôn trọng, bao dung để khám phá thành phố này, bạn chắc chắn sẽ tìm được vị trí của riêng mình. Còn Trang Sĩ Kiệt, với hành trình ba mươi năm của mình, đã chứng minh rằng New York là một kho báu vô tận để khám phá. Mọi thứ vẫn đang tiếp diễn, và người viết nên những câu chuyện không chỉ có Hứa Bồi Phong hay Trang Sĩ Kiệt, mà còn là bạn, là tôi, là tất cả những ai đang sống ở New York.