10 ngày qua, người tiêu dùng cả nước đang chứng kiến mức tăng chóng mặt của giá thịt lợn. Ngoại trừ một số vùng mới bị dịch tả châu Phi ở Tây Nguyên, đa số thị trường các tỉnh đã ghi nhận mức tăng thêm trên 10.000đ/kg thịt lợn hơi.
Tại thị trường đồng bằng sông Hồng (ĐBSH), thịt lợn hơi có giá từ khoảng 50.000đ/kg lên mức trên 60.000đ/kg. Trong ngày hôm qua, 9/10, thị trường đã ghi nhận mức giá cao nhất lên tới 64.000đ/kg tại chợ lợn Bình Lục – Hà Nam. Thậm chí tại một số trang trại ở khu vực Ninh Giang – Hải Dương, lợn hơi đã được thương lái chào mua với giá 67.000đ/kg. Thị trường khu vực Đông Nam bộ ngày 9/10, có giá giao dịch ở mức khoảng 58.500 – 60.000đ/kg.
Tại sao thị trường thịt lợn có mức tăng giá chóng mặt như vậy?
Ngành chăn nuôi lợn Việt Nam đang trải qua đại dịch tả châu Phi, đến nay đã tàn phá tỉ lệ lớn tổng đàn. Đại dịch về cơ bản đã “quét xong” khu vực phía Bắc, và vừa tràn qua các tỉnh phía Nam. Trong khi đó, các tỉnh khu vực Tây Nguyên và một số khu vực miền trung, miền núi vẫn đang ở giai đoạn cao điểm.
Qua điều tra sơ bộ từ thực tế, chúng tôi đánh giá tỉ lệ lợn còn lại ở khu vực ĐBSH so với trước đại dịch là từ 20 – 25%. Nói cách khác, vùng ĐBSH đã tiêu huỷ và bán chạy 75 – 80% tổng số đầu lợn, một con số khủng khiếp.
Theo ghi nhận của chúng tôi, trong vài tháng gần đây, tổng số lợn đưa từ phía Nam ra miền Bắc tiêu thụ là khoảng 6.000 con/ngày. Con số này đã giảm về mức khoảng hơn 1.000 con/ngày trong hơn 10 ngày nay. Quá trình giảm đó cũng làm cho giá lợn khu vực ĐBSH tăng dần từ mức 35.000 – 40.000đ/kg lên mức hiện nay.
Việc đưa lợn từ miền Nam ra Bắc như vậy chủ yếu xuất phát từ tình trạng bán chạy dịch. Với chi phí vận chuyển từ 4.000 – 5000đ/kg, cộng với lãi suất của người buôn lợn, mức chênh lệch giá giữa hai miền vài tháng qua dao động ở mức 5.000 – 10.000đ/kg.
Hiện nay, nhiều tỉnh phía Nam cũng đến giai đoạn “tiêu huỷ và bán chạy xong”, nên tổng số lợn bán ra giảm mạnh, dẫn đến mức giá tăng nhanh.
Với cân đối tổng cung cầu hiện nay ở các tỉnh phía Bắc, cộng thêm mức bổ sung trên 1.000 đầu lợn/ngày từ các tỉnh phía Nam, miền Trung và Tây Nguyên, giá lợn khu vực Hà Nội và ĐBSH đang ở mức 63.000 – 65.000đ/kg.
Như vậy, với dự đoán trong 1 – 2 tuần nữa, tổng lượng lợn đưa từ phía Nam, miền Trung và Tây Nguyên ra bắc sẽ tiếp tục giảm. Điều này sẽ tiếp tục làm giảm nguồn cung, dẫn đến việc giá lợn sẽ tiếp tục tăng thêm. Nhiều người dự đoán giá lợn hơi các tỉnh phía Bắc sẽ vượt qua mức 70.000đ/kg từ nay đến cuối tháng 10.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, giá lợn ở khu vực bên kia biên giới Việt – Trung đang ở mức 30 – 33 nhân dân tệ/kg (tương đương với mức khoảng 95.000đ/kg) lợn hơi. Có một số lượng vài trăm con/ngày đang đi theo đường “tiểu ngạch” từ Việt Nam qua Trung Quốc, chủ yếu qua các cửa khẩu tỉnh Cao Bằng.
Trung Quốc và Việt Nam là hai quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch tả châu Phi, Việt Nam bị mắc sau Trung Quốc gần một năm. Tuy nhiên mức giá cao tại Trung Quốc không chỉ do số lợn bị hao hụt vì dịch tả diễn ra trước Việt Nam, mà còn do thói quen ăn thịt lợn của người Trung Quốc mạnh hơn. Do vậy khả năng chuyển đổi sang các loại thực phẩm khác với người Trung Quốc khó khăn hơn, họ sẵn sàng chấp nhận mua thịt lợn với giá cao hơn. Tất nhiên cuộc sống của nhiều người dân lao động Trung Quốc sẽ trở nên khó khăn hơn.
Tình hình dịch tại Trung Quốc và Việt Nam đang tiếp tục diễn ra, dù tổng số đầu lợn đã còn rất ít.
Theo đánh giá của chúng tôi, người tiêu dùng Việt Nam chắc chắn sẽ phải đối diện với mức giá thịt lợn cao nhất trong lịch sử từ nay tới cuối năm. Nếu khả năng chuyển đổi sang các loại thực phẩm khác của người Việt Nam không cao, giá thịt lợn có thể sẽ tiệm cận theo mức giá tại thị trường Trung Quốc.