Khi đi máy bay, có lẽ điều một hành khách sợ nhất chính là trải nghiệm những cú xóc mạnh dù chúng sẽ không nguy hiểm nếu bạn thắt đai an toàn đúng cách. Mới đây, các nhà khoa học khám phá ra rằng trong những năm tới chúng ta có thể phải chịu đựng nhiều cú xóc hơn khi đi máy bay.
Đáng lo ngại hơn, những cú xóc trong tương lai sẽ không đơn giản chỉ khiến máy bay chao đảo nhẹ nhàng, mà chúng dữ dội hơn nhiều, gây ra sự rung lắc nghiêm trọng có thể hất người tứ tung khắp máy bay.
Sự nhiễu loạn không khí có bốn cấp độ, từ nhẹ đến cực mạnh. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học khảo sát về sự xóc cất dữ dội trong tương lai do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, và kết quả cho thấy tình hình không mấy khả quan.
Nhà khoa học về khí quyển Paul Williams thuộc đại học Reading ở Anh cho biết: “Kể cả những hãng bay thường xuyên nhất cũng phải giật mình khi được cảnh báo rằng những tình huống hỗn loạn và xóc cất nghiêm trọng có thể tăng lên tới 149%”.
Tình trạng nhiễu loạn không khí và xóc cất nghiêm trọng có thể được hiểu bao gồm cả trường hợp “máy bay có thể rơi vào tình trạng không kiểm soát được trong một khoảng thời gian”, và điều này rất đáng báo động.
Sự nhiễu loạn không khí và xóc nghiêm trọng có thể xảy ra vì nhiều lý do, ví dụ như do sấm chớp, các đám mây, biến đổi áp suất khí quyển hay sự thay đổi thời tiết đột ngột từ lạnh sang ấm. Nhưng đôi khi, có những cú xóc xảy ra mà chúng ta không thể đoán trước được ngay cả khi trước mặt là một bầu trời hoàn toàn trong xanh.
Hiện tượng “Nhiễu loạn không khí sạch” xảy ra khi một máy bay va phải những luồng gió có chiều thẳng đứng với tốc độ khác nhau (sự thay đổi vận tốc đột ngột của gió) trong phạm vi luồng máy bay phản lực. Và theo ông Williams, những sự thay đổi vận tốc đột ngột này sẽ ngày càng mạnh và không ổn định do sự biến đổi khí hậu toàn cầu.
Ông Williams đã nạp dữ liệu về 21 kiểu biến động không khí khác nhau vào một siêu máy tính, và phát hiện ra lượng khí CO2 trong không khí ngày nay tăng gấp đôi so với thời kỳ sơ khai, trước giai đoạn công nghiệp hóa. Kết quả của phương pháp nghiên cứu mô phỏng này cho thấy sự nhiễu loạn không khí gia tăng ở tất cả các cấp độ.
Trong những thập kỷ tới, nếu bạn ở trên một chuyến bay vượt đại dương ở độ cao tiêu chuẩn 12 km, tần suất những cú xóc nhẹ có thể tăng lên tới 59% và những cú xóc vừa phải tăng lên tới 94%. Nhưng điều tồi tệ nhất là trường hợp máy bay bị xóc dữ dội sẽ tăng 2,5 lần – vọt lên 149%.
Phát hiện này có ảnh hưởng nghiêm trọng đối với việc di chuyển bằng đường hàng không. Những chiếc máy bay hiện đại được thiết kế để chịu được sự nhiễu loạn không khí rất dữ dội, nhưng những pha xóc này cũng sẽ gây ra sự chậm trễ, chệch hướng và tăng cường kiểm tra máy bay giữa các chuyến bay. Bởi vậy, việc thắt dây an toàn trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, trừ phi bạn ưa cảm giác rung lắc.
“Mặc dù nguy cơ bị thương tuy nhỏ, nhưng nó vẫn tồn tại“, William chia sẻ. “Sự nhiễu loạn dữ dội của không khí có thể gây ra những chấn thương và tử vong nặng nề vì chúng đẩy hành khách và khiến đồ vật quay vòng với một lực mạnh hơn trọng lực.”
Tiếp theo, các nhà khoa học cần phải mở rộng phạm vi nghiên cứu ra những khu vực khác trên thế giới, những khoảng thời gian khác trong năm (hiện tại, Williams chỉ nghiên cứu sự biến động trong mùa đông) và tại những độ cao khác nhau.
“Việc so sánh và mở rộng nghiên cứu đòi hỏi sự phối hợp giữa các nhà khoa học về khí hậu, các chuyên gia về nhiễu động không khí và các hãng máy bay“.
Dù đây là một tin khủng khiếp cho những người vốn đã không mấy dễ chịu khi tham gia chuyến bay. Hiện tại, hầu như việc dự đoán “nhiễu loạn không khí sạch” là không thể, nhưng trong tương lai máy bay sẽ được trang bị những máy dò cảm biến tốt hơn.
Một sự lựa chọn đầy triển vọng và hứa hẹn để thực hiện dự định này là LIDAR (máy dò và đo khoảng cách bằng ánh sáng), công nghệ phát hiện bằng laze siêu lạnh này đã giúp các nhà khoa học phát hiện ra những thành phố cổ đại và những rặng san hô ngầm.
“LIDAR hiện đại có thể báo trước cho các phi công sự nhiễu loạn mật độ không khí vô hình trong khoảng cách từ 10-15 km về phía trước, và có đủ thời gian để báo động cho hành khách và phi hành đoàn hoặc thậm chí là nỗ lực đưa ra cách lẩn tránh khi xảy ra sự cố” – Williams viết.
Nhưng chúng ta sẽ phải đợi đến khi giá của LIDAR rẻ hơn nữa để tất cả các loại máy bay có thể được trang bị thứ công nghệ tuyệt vời này.
Để đợi được tới khi đó, có lẽ tốt hơn cả là tiếp tục cắt giảm khí thải CO2 và trang bị nhiều túi nôn, vì có lẽ chúng rất hữu ích với hành khách trong tình huống này. Và bạn cũng nên chuẩn bị tâm lý cho mình trước những cú xóc không mấy dễ chịu trên máy bay trong tương lai.
Nghiên cứu này được xuất bản tại: Những tiến bộ trong Khoa học về Khí quyển.
Theo Sciencealert
Xuân Dung
Xem thêm: