“Tôi muốn đưa lịch sử vĩ đại mà cả thế giới đều biết vào các ca khúc của mình. Ai mà biết được, điều này có thể mở ra cho tôi… phần còn lại của thế giới.” – Nhà biên kịch Luc Plamondon.
Nhà thờ Đức Bà Paris đã đưa nhạc kịch trở lại thành cơn sốt ở Pháp với câu chuyện về nàng Esmeralda và ba người đàn ông say đắm nàng. Ca khúc Belle của vở kịch đã giữ vinh quang của đĩa đơn Kim cương, kỷ lục đĩa đơn tồn tại lâu thứ 2 trong top 100 tại Pháp, xếp thứ 3 trong các đĩa đơn chạy nhất mọi thời đại.
Chỉ xếp sau những ca khúc truyền thống là “Petit Papa Noël” (Ông già Noël) của Tino Rossi và “La Danse des Canards” (điệu nhảy của những chú vịt) của JJ Lionel, Belle đã đứng chót vót trên đỉnh cao nền âm nhạc Pháp là đĩa đơn chạy nhất mọi thời đại… “Belle” – câu chuyện của người đẹp Di-gan Esmeralda cùng những thổ lộ của ba người đàn ông say đắm nàng đã làm khuynh đảo nước Pháp và toàn bộ khối các nước nói tiếng Pháp (Bỉ, Thụy Sĩ, Canada…)
Ca từ tuyệt đẹp của bài Belle
“Belle” là ca khúc vô cùng lãng mạn trong nhạc kịch có nội dung phỏng theo tiểu thuyết Nhà thờ Đức Bà Paris của nhà văn nổi tiếng Victor Hugo; trong chương sáu của quyển tám, ba người đàn ông cùng say mê cô gái Di-gan Esmeralda là chàng lính ngự lâm Phoebus, “gã gù ở nhà thờ Đức bà” Quasimodo, và Phó giám mục Frollo chứng kiến cảnh Esméralda bị bắt tội chết, và mỗi người có cách hành xử khác nhau.
Phœbus dù tái mặt khi thấy Esméralda song vẫn chọn ở lại bên hôn thê. Frollo thì đặt điều kiện Esméralda phải đồng ý yêu ông nếu muốn được cứu. Quasimodo thì vì tình yêu quá lớn với Esméralda mà quên mình cứu cô. Bài hát do ba ca sĩ – cũng là ba diễn viên trong nhạc kịch – thể hiện, gồm Garou (vai “gã gù” Quasimodo), Daniel Lavoie (vai Giám mục Frollo) và Patrick Fiori (vai Phœbus). Trong ca khúc, từng người lần lượt thể hiện tình yêu của họ đối với Esméralda, sau đó cùng nhau hợp giọng trong đoạn cuối.
Người đẹp Esmeralda cùng thổ lộ của 3 người đàn ông say mê nàng.
Lời dịch tiếng Việt.
Dịch giả: Thái Thịnh
Lời hát của Quasimodo – gã Gù ở nhà thờ Đức Bà:
Nàng, là một nhan sắc tuyệt thế giữa nhân gian
Nàng, là bông hoa mỹ miều Tạo Hoá đã ban tặng
Ôi, như cánh chim tuyệt vời giữa xuân ngời rực rỡ khung trời
Tôi thấy đang mở rộng dưới chân mình địa ngục tăm tối
Hồn tôi đắm đuối với nét khoe tươi gợn trên áo nàng
Ngàn muôn giáo huấn, tín ngưỡng, đức tin bỗng dưng phai tàn
Ai, nào ai dám nói đứng trước dung nhan nàng không rung động
Là đang nói dối, giấu diếm con tim khát khao vô vọng
Tôi ước ao một lần bước chân thật gần đến bên nàng
Đan ngón tay vào dòng tóc êm đềm tựa suối thiên đàng…
Tổng giám mục Frollo:
Nàng, là phàm nhân hay là thế thân lũ yêu ma
Nàng, làm cho tôi đã bội ước trước ngai thiêng tòa Chúa
Tôi đã nghe lòng mình khát khao phàm trần đến không ngờ
Bên Thánh Nhan cực trọng mắt tôi chẳng còn nhận ra nữa
Nàng đang quyến rũ khiến chốn Khiêm Cung chìm trong cõi tội
Hồn tôi chới với giữa thế gian này với quê trên trời
Nàng, thản nhiên đứng đó với những ai đang tìm vui giữa đàng
Mà như thánh giá cứu rỗi nhân loại đã trao cho nàng
Tôi ước ao một lần bước chân thật gần đến bên nàng
Vung cánh tay mở rộng lối đi vào cửa ngỏ thiên đàng.
Chàng ngự lâm Phoebus:
Nàng, từ trong đôi mắt ấn chứa biết bao mê hoặc
Nàng, từ thâm sâu có còn đó khiết trinh nguyên vẹn
Ôi, đôi gót chân nàng dày xéo lên địa ngục lẫn thiên đàng
Tôi thấy thiên thần, quỷ dữ đang cùng dìu nhau đi tới
Và tôi đã muốn nhắm mắt xuôi theo niềm vui thế trần
Lòng trung tín nghĩa hãy cứ cho tôi lãng quên một lần
Ai, nào ai dám nói mắt đã quay đi vừa khi thấy nàng
Thì đôi mắt đó chắc đã không còn thấy chi rõ ràng
Tôi ước ao một lần bước chân thật gần đến bên nàng
Nhặt cánh hoa đượm mật giữa khu vườn tình ái trong nàng…
Hồn tôi đắm đuối với nét khoe tươi gợn trên áo nàng
Ngàn muôn giáo huấn tín ngưỡng đức tin bỗng dưng phai tàn
Ai, nào ai dám nói đứng trước dung nhan nàng không rung động
Là đang nói dối, giấu diếm con tim khát khao vô vọng
Tôi ước ao một lần bước chân thật gần đến bên nàng
Đan ngón tay vào dòng tóc êm đềm tựa suối thiên đàng…
Tương tự các ca khúc khác trong vở nhạc kịch Nhà thờ Đức Bà Paris, phần lời của “Belle” cũng do Luc Plamondon sáng tác, hợp cùng phần nhạc của Richard Cocciante. Phần hòa âm phối khí do Richard Cocciante, Jannick Top và Serge Perathoner thực hiện.
Một tuyệt tác công phu
Luc Plamondon và Richard Cocciante dành ra ba năm (từ 1994 đến 1996) để soạn nhạc và lời cho nhạc kịch.
Khi giám đốc Gilles Maheu xuất hiện, vốn là một người luôn đi tiên phong, Maheu bày tỏ bản thân ông cảm thấy vở nhạc kịch này rất lôi cuốn. Ngay tức khắc Plamondon đáp lời: “Dự án của tôi sẽ không làm ông thích thú gì đâu, bởi nó là một truyện kể rất cổ điển!“. Maheu vặn lại: “Ông có biết rằng tác phẩm đầu tay của tôi là một vở ba lê về Esméralda và ba người mê đắm cô nàng không?”
Và quả thực, dự án thành công rực rỡ ngay khi công diễn.
Khi hoàn thành, gần bốn trăm ca sĩ đã đến thử giọng ở cả hai bờ Đại Tây Dương, cuối cùng rút lại chỉ chọn bảy người. Sáu trăm vũ công và diễn viên nhào lộn tham gia thử việc, cuối cùng rút lại còn mười sáu người.
Trong suốt hơn hai năm, những con người đến từ mười hai quốc gia khác nhau này sẽ là thành viên của đoàn kịch, được đảm bảo có việc làm vào mỗi buổi tối. Đi kèm các ca sĩ-diễn viên và vũ công là bốn mươi kỹ thuật viên, người phụ trách phông cảnh, nhân viên làm tóc, nghệ sĩ trang điểm, người giữ trang phục và các trợ lý.
Những phần thưởng để đời xứng đáng
Một số nhạc phẩm trong nhạc kịch đã trở nên phổ biến, đặc biệt là “Belle” (Người đẹp) và “Le Temps des cathédrales”. “Belle” và “Le Temps des cathédrales” ngoài việc phổ biến ở tất cả các quốc gia tiếng Pháp cũng đã được dịch sang tiếng Anh, Nga, Đức, Ý, Séc, Hà Lan, Ba Lan, Belarus, Catalan…vv gồm cả tiếng Việt.
Đĩa đơn “Belle” -ca khúc nổi bật trong vở nhạc kịch tính đến nay đây là đĩa đơn giữ kỷ lục tồn tại lâu thứ hai trong Top 100 tại Pháp.
Đĩa đơn được bảng xếp hạng đĩa đơn của Pháp chứng nhận là đĩa kim cương.
Ở Pháp, “Belle” là đĩa đơn bán chạy nhất năm 1998, chạy nhất thập niên 1990 và xếp thứ ba trong danh sách các đĩa đơn bán chạy nhất mọi thời đại (sau “Petit Papa Noël” của Tino Rossi và “La Danse des Canards” của JJ Lionel) với 2.221.000 bản bán ra.
Nhạc kịch cũng được Sách kỷ lục Guinness chứng nhận là nhạc kịch bán vé chạy nhất trong năm đầu tiên công diễn.
Tại Bỉ, “Belle” là đĩa đơn bán chạy nhất trong năm 1998 tại Bỉ và là đĩa đơn thành công nhất từ năm 1995 ở nước này.
Năm 1999, bài hát “Belle” đoạt giải Victoires de la musique ở hạng mục “Bài hát của năm” (Chanson originale de l’année).
Theo Luc Plamondon và Richard Cocciante, tính riêng tại các quốc gia nói tiếng Pháp (Pháp, Bỉ, Thụy Sĩ, Canada) thì đã có bốn triệu người xem nhạc kịch này, còn tính chung toàn cầu thì có 7,5 triệu- 8 triệu người. Hơn 10 triệu album và năm triệu đĩa đơn đã được bán ra với nhiều phiên bản và ngôn ngữ khác nhau.
Ca khúc thứ 2 trong vở nhạc kịch trở thành ca khúc bất hủ: Le temps des cathédrales là một lời kết luận sâu sắc
Như một bản tổng kết sâu sắc câu chuyện “Thằng gù ở nhà thờ Đức Bà Paris” của Victor Hugo và Paris diễm lệ những năm 1842, chứa đựng lời tiên tri về thời mạt thế, bài hát Le temps des Cathedrales cũng sở hữu giai điệu và ca từ sống mãi với thời gian.
Ca sĩ thể hiện: Bruno Pelletier. Mời độc giả cùng thưởng thức.
“Tôi muốn đưa lịch sử vĩ đại mà cả thế giới đều biết vào các ca khúc của mình. Ai mà biết được, điều này có thể mở ra cho tôi…phần còn lại của thế giới.”.
Rốt cuộc, nhà biên kịch Luc Plamondon đã đạt được mơ ước của mình khi “Nhà Thờ Đức Bà ở Paris” đã trở thành tác phẩm nhạc kịch sống mãi với thời gian…
Hà Phương