“Mùa thu vàng” Nga là nguồn cảm hứng vô tận cho các nghệ sĩ, họa sĩ, nhà thơ đã sáng tác những tuyệt phẩm hội họa và thơ ca. Những nghệ sĩ tài ba đã dành tặng cho chúng ta, những người yêu thiên nhiên món quà vô giá, đánh thức những giá trị sâu thẳm của cõi tâm hồn mỗi người…
Chúng ta đã từng thưởng thức “mùa thu vàng” qua thể hiện của họa sĩ trẻ Isaac Levitan.
Vẻ đẹp của độ chín trong tâm hồn người nghệ sĩ
Đại Kỷ Nguyên xin gửi tới độc giả thưởng thức một “Mùa thu vàng” nữa với đôi chút khác biệt của họa sĩ Vasily Polenov, người đã mang một góc nhìn chín chắn, tinh tế, yên bình vào bức tranh mùa thu mỹ lệ của mình.
Nếu “Mùa thu vàng” của Levitan rực rỡ sắc vàng, tươi trẻ, tràn đầy cảm xúc và ấn tượng và khát khao sống thì “mùa thu vàng” của Polenov với phong thái thanh cao, bình yên nhưng mặn mà, tròn đầy,… đó là vẻ đẹp đạt đến độ tinh tế trong tâm hồn họa sĩ.
“Mùa thu vàng” của Polenov – một biểu tượng của thiên nhiên Nga khi Polenov đã truyền tải được vẻ đẹp của mùa thu thật độc đáo, không giống như bất kể ai trong làng nghệ thuật Nga.
Tài năng tuyệt vời của một nhà quý tộc
Vasily Polenov sinh năm 1844 trong một gia đình quý tộc trí thức Nga. Sự nghiệp sáng tạo của Vasily Polenov là một trong những đóng góp quan trọng nhất trong làng tranh Nga vào nửa sau của thế kỷ 19.
Tài năng tuyệt vời của nghệ sĩ được hình thành dưới ảnh hưởng của giáo dục truyền thống thế kỷ 19 của Nga. Bà và mẹ đã truyền cho ông tình yêu nghệ thuật và thiên nhiên Nga. Một nét đáng chú ý trong cuộc sống của nghệ sĩ là âm nhạc. Không qua học tập chuyên nghiệp, ông đã từng sáng tác nhạc opera và tình ca, tổ chức các buổi dạ hội âm nhạc gia đình.
Ông đã từng là giảng viên trường nghệ thuật Moscow 1882-1895. Ông đã giúp Levitan, một trong những học sinh của mình khám phá ra thế giới màu sắc, đa dạng, kỳ lạ.
Polenov yêu thiên nhiên một cách trìu mến vì sự hài hòa tràn đầy trong đó.
Những nét tinh tế của ‘Mùa thu vàng’ Polenov
Không gian của bức tranh được dựng lên với một đường cánh cung. Hình ảnh vòm của dòng sông là một phương pháp đặc trưng của tác giả tạo ra một không gian rộng. Người xem có cảm giác mình đang đứng trên đỉnh đồi, và từ góc độ đó mở ra trước mắt phong cảnh tuyệt đẹp đầy màu sắc. Tác giả đã vẽ mọi thứ một cách trung thực – dòng sông Oka mở ra ở phía đối diện của dãy núi Ochkovy, và ở góc trên bên phải chúng ta có thể nhìn thấy một tháp chuông trắng lấp lánh dưới ánh mặt trời. Tuy rất kín đáo, nhưng tháp chuông đứng ơ vị trí cao nhất như nhắc nhở chúng ta về mối quan hệ giữa con người và Thần. Các vì Thần luôn lặng lẽ chăm sóc, quan tâm đến cuộc sống tinh thần của con người. Qua đây thể hiện nét bút tinh tế của tác giả với lòng tôn kính Thần. Sau đó Polenov đã vẽ các bức tranh về Jesus “Chúa Kitô và người tội lỗi”.
Góc nhìn toàn cảnh rộng không “tiết lộ” ngay tất cả các tình tiết thú vị. Thường là cặp mắt chúng ta sẽ dõi theo dọc con sông, cuốn hút xa hơn và xa hơn, sâu vào bức tranh. Thuận theo quỹ đạo phức tạp mà tác giả định đặt, khán giả dần dần cảm thụ được tất cả sự hấp dẫn của quang cảnh đang mở ra. Một quang cảnh tràn ngập cảm xúc và đầy màu sắc mùa thu.
Với tất cả sự phong phú và đa dạng của nó, màu sắc của bức tranh hài hòa đáng ngạc nhiên. Nhờ vào cảm nhận tinh tế của tác giả mùa thu “đầy màu sắc” tìm thấy được một thi vị tài tình trong khung cảnh của bức tranh. Màu vàng chủ đạo trong tất cả các biến thể của nó: từ nhẹ nhàng đến trang trọng. Những hàng bạch dương thanh nhã lá đã chuyển vàng duyên dánh ôm lấy dòng sông. Ẩn sau bộ trang phục dày và hào nhoáng của bạch dương là màu xanh đậm của vòm lá rộng cây sồi. Rất có thể cây sồi kiêu hãnh, vẫn chưa động tâm bởi mùa thu lãng mạn mà vẫn chung thủy vang lên tiếng vọng của mùa hè đã đi xa. Những khóm thông xanh non, nhấp nhô trên đồng cỏ dọc theo đường mòn và bãi cát nhẹ nhàng nằm ở phía kia bờ sông như các nhân chứng âm thầm dõi theo cây sồi kiên định.
Màu vàng và xanh lá cây được thanh lịch sắp xếp làm sáng lên màu xanh da trời chỗ uốn khúc của sông Oka, cũng như trên bầu trời vói những đám mây nhỏ đầy, và một làn khói mỏng của đường chân trời, tạo nên cho bức ảnh một sự bồng bềnh nhẹ nhàng.
Bầu trời trong tác phẩm này đáng được chú ý đặc biệt và phân tích tỉ mỉ. Nghệ sĩ “thâu tóm” được tất cả các cung sắc và tôn thêm ánh lung linh – từ tông màu xám của đám mây tới tông màu xanh nhạt của bầu trời và các tia nắng hồng của mặt trời. Tất cả theo nhịp điệu của mình, và có vẻ như đã sẵn sàng cho một điệu valse nhẹ nhàng, êm ái.
Thú vị là hình ảnh mặt nước sông. Mặt nước với gợn có thể hấp thụ tất cả các màu sắc của bức tranh. Màu xanh thanh tao của dòng sông, sự phản chiếu màu của lá vàng trên cây, và bầu trời, đã khéo léo khép tròn toàn bộ tác phẩm.
Cái đẹp qua con mắt của người đàn ông từng trải – nét đẹp bình an, tự tại
Tác giả toát ra sự “thân mật” của cảnh quan, trong đó tất cả vẻ đẹp tự nhiên mở ra trong các bức tranh của ông rất gần trái tim bạn, thân yêu và dễ hiểu. Dường như bất kỳ ai khi nhìn tác phẩm Polenova nhớ lịch sử của mình – mỗi người, có lẽ, trong cuộc đời mình đều có bờ sông yêu thích, hàng bạch dương, một con đường bụi bặm, bãi cỏ đã ố vàng, nhà thờ gỗ hay một ngày nắng đẹp, mà chúng ta luôn trân trọng lưu lại trong tâm hồn mình.
Chính cảm giác ấm áp này, được sinh ra trong khi chiêm ngưỡng cảnh quan của Polenov, đã làm cho các tác phẩm của ông hấp dẫn và thậm chí như thôi miên ta. Đó là tình yêu chân thành vô hạn của tác giả với đất nước và thiên nhiên Nga.
Năm 1906, trong di chúc nghệ thuật của mình, Polenov đã viết:
“Sự ra đi của một người đã thực hiện một số ý tưởng của mình là một sự kiện tự nhiên và không hề buồn, mà còn vui tươi, hợp lý, đó là một sự nghỉ ngơi đầy ao ước, tĩnh lặng, hơn thế nữa là sự tĩnh lặng hư vô, mà thực tại sẽ ở lại và chuyển qua những gì mà ông đã sáng tạo ra”. Ông đã thực sự đạt đến cảnh giới tĩnh tại, hòa mình với đất trời, thiên nhiên.
“Mùa thu vàng” Nga với khung trời man mác buồn, sắc vàng rực rỡ, lộng lẫy, mênh mang đến nao lòng của những rừng cây, non nước… nhưng vượt lên tất cả “Mùa thu vàng” Nga là minh chứng về năng lực vĩ đại của các vị Thần đã “kiến tạo” cho con người bức tranh với những gam màu tuyệt đẹp.
Thiên Sơn