Kiệt tác Thế giới là chuyên mục Đại Kỷ Nguyên trân trọng giới thiệu tới độc giả những đỉnh cao của nền văn hóa thế giới, đã được minh chứng qua dòng chảy thời gian, với các tác phẩm hội họa, âm nhạc, văn học, kiến trúc… kiệt xuất – những dấu ấn lịch sử đã đặt định nên chuẩn mực giá trị nghệ thuật và nhân sinh quý giá cho toàn thể nhân loại
Đó là câu nói không thể quên trong bộ phim có sức sống vượt thời gian: Casablanca, bộ phim luôn nằm trong danh sách những bộ phim hay nhất mọi của thời đại và được hàng triệu khán giả tôn thờ.
Bộ phim Casablanca của đạo diễn Michael Curtiz được công chiếu tại Mỹ năm 1942 cũng làm cho địa danh thành phố cảng Casablanca của đất nước Marốc trở nên vô cùng nổi tiếng.
Bối cảnh phim vào thời điểm bóng đen của Thế chiến II đang tới gần. Dòng người từ khắp châu Âu đổ về Casablanca, Ma rốc (thuộc lãnh thổ Pháp) ngày càng nhiều vì nơi đây, mặc dù chịu sự quản lý của chính quyền Vichy Pháp thân Đức Quốc xã, nhưng đóng vai trò như một trạm trung chuyển giữa vùng bị phát xít chiếm đóng (châu Âu) với nước Mỹ tự do.
Một bộ phim khiến tờ báo New York Times phải bình luận: ‘Xúc động đến sởn gai ốc..’
Nhân vật chính của bộ phim là Rick Blaine (Humphrey Bogart), một người Mỹ lưu vong, ông chủ của một quán bar hạng sang kiêm sòng bạc có tên “Rick’s Café Américain”. Rick luôn giữ thái độ thờ ơ và kín kẽ với mọi thứ, không bao giờ tiếp khách rượu tại quán bar, phương châm sống đặc thù của thời đoạn chính trị nhạy cảm: “Tôi chẳng đưa đầu ra cho ai cả”. Tỏ ra trung lập về chính trị, Rick dường như phớt lờ tất cả mọi thứ nháo loạn xung quanh để yên ổn kinh doanh tại Casablanca.
Mọi chuyện bỗng nhiên đảo lộn khi một ngày kia, Ilsa Lund (Ingrid Bergman), người yêu cũ của anh, bước vào quán cùng với chồng của nàng, Victor Laszlo, một chỉ huy quân kháng chiến châu Âu đang tìm cách thoát sang Mỹ. Số phận đặt Rick vào tình huống phải giằng xé, vì anh là người duy nhất có trong tay hai tờ giấy thông hành: anh rồi sẽ lên máy bay cùng người yêu hay giúp vợ chồng người yêu sang trời Mỹ tự do, hay chỉ để chồng của người yêu sang Mỹ còn mình có thể ở lại Casablanca để tiếp tục tình yêu với nàng?
Thực chất đằng sau vẻ ngoài sắt đá là tâm hồn nhạy cảm…
Victor Laszlo ban đầu cố thuyết phục Rick nhượng hai tờ giấy thông hành lại cho mình. Trước lời đề nghị của Laszlo, Rick thẳng thừng từ chối với lời giải thích đơn giản rằng Laszlo hãy về hỏi lý do từ người vợ của mình.
Đêm hôm đó, đích thân Ilsa tới gặp Rick tại quán cà phê sau khi Laszlo phải tham gia một cuộc họp bí mật của những người kháng chiến. Một lần nữa Rick từ chối giao lại hai tờ thông hành khiến Ilsa phải rút súng ra đe dọa, tuy nhiên cô nhanh chóng thừa nhận rằng mình không thể bắn anh và rằng cô vẫn còn rất yêu anh.
Mặc dù còn tỏ ra chua cay vì mối tình tan vỡ và sự lỡ hẹn của người yêu cũ, Rick vẫn hứa giúp chồng Ilsa chạy thoát để rồi sau đó anh cùng cô có thể một lần nữa sống bên nhau. Song thực chất Rick có kế hoạch khác.
Tại quán Rick’s Café Américain, Laszlo tới gặp Rick để tiết lộ rằng mình đã biết về tình cảm của Ilsa với Rick và anh đề nghị Rick dùng những tờ thông hành để đưa vợ mình tới nơi an toàn. Một chuyện tình tay ba mà tờ New York times bình luận là “xúc động đến nổi gai ốc”, nơi mà song hành cùng những tình yêu say đắm là việc ai cũng dám hy sinh cá nhân mình vì người mình yêu.
Cuộc chiến giữa lương tâm và tình yêu
Rick cũng vậy, bị giằng xé giữa tình yêu và lương tâm, Rick sẽ quyết định ra sao? Số phận Ilsa hoàn toàn có thể do anh quyết định, anh có thể nghe theo tiếng gọi của tình yêu… Nhưng lương tâm có cho phép anh làm thế?. Những câu hỏi ấy chỉ được giải đáp ở những phút cuối cùng của bộ phim.
Tại sân bay cuối cùng Rick đã bộc lộ kế hoạch thực sự của mình, đó là giúp cả hai vợ chồng Ilsa chạy trốn vì theo Rick, Ilsa không thể ở lại sống cùng anh bởi cô là một phần quan trọng trong cuộc chiến đấu của Laszlo sau này. Sau đó anh còn tiếp tục phải liều mạng giết viên sĩ quan Strasser khi ông ta tìm cách ngăn cản chuyến bay của hai người. Ilsa lên máy bay trong nỗi niềm của cả người đi và người ở lại…
Hơn 70 năm sau ngày công chiếu đầu tiên, Casablanca vẫn đứng ở top đầu trong các bảng xếp hạng những bộ phim hay nhất trong lịch sử…
Tại lễ trao giải Oscar năm 1944, Casablanca đã chiến thắng ở ba hạng mục quan trọng là Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất.
Casablanca nhẹ nhàng một cách rất kinh điển, hài hòa mềm mại giữa ly kỳ, tình cảm và hài hước, nhưng vẫn là siêu phẩm vượt thời gian ở những yếu tố siêu xuất của phim: dàn diễn viên quá đẹp với diễn xuất quá xuất sắc, lời thoại chỉn chu lãng mạn, và nhạc phim sống mãi với thời gian.
Casablanca thực sự trở thành một tượng đài sừng sững của điện ảnh thế giới cũng một phần lớn nhờ diễn xuất xuất chúng của Humphrey Bogart và Ingrid Bergman.
Humphrey Bogart và ánh mắt sâu thẳm nhìn thấu tâm can người đối diện…
Với gương mặt cương nghị và từng trải, ánh mắt sâu thẳm, nhìn thấu tâm can người đối diện, Bogart tạo nên một hình tượng đàn ông mạnh mẽ, típ người phái mạnh muốn kết bạn và phái yếu muốn dựa dẫm.
Trong vai người đàn bà được cả hai người đàn ông yêu say đắm, Ingrid Bergman đã đưa đến cho khán giả một vai diễn cảm động, nội tâm nhiều giằng xé. Nhiều giai thoại điện ảnh cho biết chính các diễn viên chính trong phim, trong đó có Ingrid Bergman, cũng không được cho biết trước kết cục của phim. Chính vì vậy suốt quá trình diễn, gương mặt cô thể hiện xuất sắc sự bối rối, phân vân, nỗi khổ tâm của người đàn bà đứng giữa tình yêu và trách nhiệm.
Ingrid Bergman: người xem không tin nổi có người đẹp hoàn hảo và mong manh đến thế….
Như trong một bài bình luận phim: “Ingrid Bergman thường được quay từ phía bên trái, bên phô diễn những nét hoàn hảo nhất của gương mặt cô. Các khung hình của Bergman cũng thường được lấy nét mềm và bố trí ánh sáng sao cho đôi mắt cô lấp lánh, biểu hiện một thế giới nội tâm đẹp đẽ và phong phú. Cùng với Bogart, Bergman đã tạo nên một câu chuyện tình vĩnh cửu, đầy tiếc nuối trong nhiều thập kỷ…”
Một trong những điều đặc biệt là mặc dù là một bộ phim kinh điển của Hollywood, nhưng phần lớn các diễn viên là người châu Âu đang thực sự phải chạy trốn chế độ Đức Quốc Xã, nên sự nhập vai của họ vào một bối cảnh chính biến đau thương thực sự đem lại sức nặng cho bộ phim.
Cuộc sống tha hương nơi đất khách quê người (Mỹ) đã giúp họ thể hiện vai diễn với sự thấu hiểu đồng cảm sâu sắc. Trường đoạn “song đấu” giữa hai bài hát Die Wacht am Rhein của Phát xít Đức và La Marseillaise, quốc ca Pháp, sẽ không thể xúc động và hào hùng đến thế nếu thiếu sự góp mặt của những diễn viên lưu vong ấy. Những giọt nước mắt đẫm trên má họ mà khán giả nhìn thấy cũng chính là nước mắt thật.
Casablanca còn được đặc biệt nhớ đến với những câu thoại kinh điển..
Casablanca còn được đặc biệt nhớ đến với những câu thoại kinh điển, đã đi vào đời sống. Trong danh sách 100 câu thoại đáng nhớ của Viện phim Mỹ có tới sáu câu thoại trích từ bộ phim: “Nhìn em kìa, cô bé”, “Louis, tôi nghĩ rằng đây là sự bắt đầu của một tình bạn đẹp”, “Chơi đi, Sam. Chơi ‘As Time goes by’ đi”, “Khoanh vùng nghi phạm lại”, “Trong chúng ta luôn có Paris”, “Trong vô vàn quán rượu ở mọi thành phố trên khắp thế gian này, cô ấy lại tới đúng chỗ của tôi”.
Với sáu câu thoại, Casablanca giành vị trí bộ phim có nhiều câu thoại đứng trong danh sách nhất. Sự hấp dẫn trong lời thoại của bộ phim không chỉ có vậy. Những lời đối đáp tưng tửng, hài hước của nhân vật Rick được cài cắm suốt bộ phim cũng đem lại cho khán giả những tiếng cười ý nhị.
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu nhắc đến Casablanca mà lại quên đi giai điệu bất hủ của As Time Goes By. Ca khúc ấy gắn liền với những kỷ niệm riêng tư của Rick và Ilsa khi họ còn bên nhau ở Paris. Khán giả sẽ không thể nào quên hình ảnh Sam, anh chàng da đen trung thành, bên cây đàn piano cùng ánh mắt buồn ám ảnh của Ilsa và vẻ thẫn thờ của Rick.
Giai điệu bất hủ của bài hát As Time Goes By – Khi Thời Gian Trôi Đi…
Bài hát được vinh danh ở vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng 100 ca khúc do Viện phim Mỹ bầu chọn. Còn trong lòng khán giả, ca khúc mãi mãi được yêu thích như một tình khúc giàu hoài niệm về những mối tình đã qua.
Những nhà làm phim Casablanca thuở ấy không thể tưởng tượng rằng họ đang làm ra một huyền thoại. Với kinh phí thấp và ít sự trông đợi, đối với họ, Casablanca chỉ là một bộ phim trong hàng trăm bộ phim được sản xuất hàng năm của Hollywood.
Giờ đây, Casablanca luôn được nhắc đến như một kiệt tác bất hủ. Giống như lời bài hát của chính As Time Goes By: “Em hãy nhớ lấy điều này, nụ hôn vẫn là nụ hôn, tiếng thở dài vẫn là tiếng thở dài, những điều quan trọng nhất vẫn ở lại khi thời gian trôi đi”.
Quả vậy, có những điều sẽ còn mãi mãi với thời gian. Như ở bộ phim bất hủ này, nó không đơn thuần là tình yêu say đắm của đôi trai tài gái sắc, mà là lương tâm, là đạo đức con người, là sự hy sinh cá nhân mình vì người khác, đó là những điều cao thượng vượt trên cả tình cảm và dục vọng cá nhân, khiến các nhân vật trở thành người hùng bất tử mãi mãi với thời gian….
Hà Phương Linh