Chính trường Trung Quốc tuần này (46) lại có động đất. Mà tâm chấn, lại chính ngay trên “mạng căn” của Tập Cận Bình. Có người nói, đây không phải là chống tham nhũng, mà là đào mộ. Chỉ trong vài tháng ngắn ngủi, ba quan chức cấp cao Thiểm Tây được mệnh danh là “người bảo vệ long mạch” đã liên tiếp gặp chuyện. Một người bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (UBKTKLTW) bắt đi khi đang lễ Phật trong chùa. Một người rơi từ lầu cao xuống. Người thứ ba, Cảnh Tuấn Hải, người được xem là “công thần của nhà họ Tập” vì có công tu sửa lăng mộ, cũng bị đồn là đã bị bắt, thậm chí “không còn nữa”. Ba người này có một điểm chung: họ đều liên quan đến lăng mộ của cha Tập Cận Bình là Tập Trọng Huân, đều từng tham gia vào công trình xây dựng thánh địa chính trị được gọi là “Công trình Long mạch”. Tại lăng mộ đó cũng từng xuất hiện một cái tên khác: Bành Lệ Viện. Năm 2015, bà đã đích thân đến Phú Bình để cúng viếng. Trong danh sách tháp tùng có Bộ trưởng Tuyên truyền Thiểm Tây đương thời Cảnh Tuấn Hải. Cảnh tượng đó, về sau được xem là khoảnh khắc mang tính biểu tượng “long mạch nhà họ Tập được phong ấn”. Giờ đây, “người tu sửa lăng” đều ngã ngựa, “người bảo vệ mạch” liên hoàn sụp đổ. Ngay cả ống kính quay “Đệ nhất Phu nhân” cũng bị âm thầm cắt xén trong bản tin của CCTV.
Càng kỳ lạ hơn là, trong các ống kính gần đây của CCTV, mức độ xuất hiện của Tập Cận Bình đã bị “hạ cấp”. Trước đây, lễ khai mạc đều được chiếu đặc tả cá nhân lên màn hình lớn toàn hiện trường, năm nay chỉ được 28 giây. “Hạt nhân” không còn ở trung tâm nữa, “long mạch” đang sụp đổ. Vấn đề là, cuộc thanh trừng này, là có người đang đào “long mạch” của ông ta, hay là chính Tập Cận Bình đang tự tay chặt đứt mạng căn của mình? Về tin tức Cựu Bí thư Tỉnh ủy Cát Lâm Cảnh Tuấn Hải, gặp chuyện, sớm nhất có thể truy ngược về hai tháng trước.
Ngày 18 tháng 9, Tạ Vạn Quân, Chủ tịch Đảng Dân chủ Trung Quốc sống tại Mỹ, tiết lộ trên X (Twitter) rằng: “Có tin đồn, cựu Bí thư Tỉnh ủy Cát Lâm của Trung Cộng, Cảnh Tuấn Hải, đã tự sát”. Hai tháng sau, vào ngày 11 tháng 11, Tưởng Võng Chính, một blogger tự truyền thông chống Cộng ở nước ngoài, người vừa mới tiết lộ chính xác tin tức Bí thư Thành ủy Tây An, Phương Hồng Vệ, bị bắt, lại đăng bài nói: “Cảnh Tuấn Hải bị điều tra. Sẽ được công bố chính thức trong tuần này”.
Ông cũng nói, vụ án của Cảnh Tuấn Hải “liên quan đến nhân vật số hai của xã hội đen là Tập Viễn Bình. Các cán bộ cấp chính bộ bắt đầu ngã ngựa”. “Những người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp trung ương bị chất vấn”. Còn nói Tập Viễn Bình là tỷ phú nghìn tỷ.
Trong một bài đăng khác, ông nói rằng tin tức Cảnh Tuấn Hải bị điều tra đến từ kênh thông tin của Tỉnh ủy Thiểm Tây thuộc Trung Cộng, kênh thông tin của Văn phòng UBKTKLTW, và kênh của một nhà báo độc lập, xác thực từ ba nguồn. Cảnh Tuấn Hải hiện đã bị áp giải đến Trung tâm Huấn luyện Bắc Đới Hà của UBKTKLTW. Ngày hôm sau, một tài khoản X khác là “Chung Hinh Khê” cũng đăng bài nói, cựu Bí thư Tỉnh ủy Cát Lâm Cảnh Tuấn Hải đang bị điều tra. Ngoài hai người tiết lộ thông tin tương đối nổi tiếng kể trên, hiện trên X đã có nhiều tài khoản tiết lộ tin Cảnh Tuấn Hải bị điều tra. Cảnh Tuấn Hải là sau Hội nghị Trung ương 3 khóa 20 của Trung Cộng năm ngoái, vào tháng 9, ông ta bị miễn nhiệm chức Bí thư Tỉnh ủy Cát Lâm, chuyển sang làm Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giáo dục, Khoa học, Văn hóa và Y tế của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc. Khi đó, Cảnh Tuấn Hải mới 63 tuổi, ngoại giới phổ biến cho rằng ông ta “về tuyến hai sớm”.
Khi đó, Tân Hoa Xã khi đưa tin về sự thay đổi chức vụ của ông ta, phía sau còn thêm một câu “có nhiệm vụ khác”. Nhưng trong bản tin của truyền thông chính thức Cát Lâm lại không có câu này. Trên chiếc mũ quan của Cảnh Tuấn Hải, in một dấu ấn rõ nét rất lớn là “phe Thiểm Tây của Tập Cận Bình”. Cảnh Tuấn Hải sinh tháng 12 năm 1960, người huyện Bạch Thủy, Thiểm Tây. Ông tốt nghiệp sớm tại Đại học Khoa học và Công nghệ Điện tử Tây An, ban đầu là giảng viên đại học. Năm 1992, ông chuyển từ hệ thống học thuật sang chính trường, bắt đầu từ Ban Quản lý Khu Công nghệ cao Tây An, thăng tiến suốt mười mấy năm. Năm 2005, ông trở thành Ủy viên Thường vụ Thành ủy Tây An của Trung Cộng. Năm 2008, ông được thăng vượt cấp lên làm Phó Tỉnh trưởng tỉnh Thiểm Tây, trở thành một trong những quan chức cấp phó bộ trẻ nhất toàn quốc khi đó.
Năm 2012, ông lại vào Thường vụ Tỉnh ủy Thiểm Tây và kiêm nhiệm Bộ trưởng Ban Tuyên truyền Tỉnh. Điều thực sự khiến ông ta lọt vào tầm mắt của Tập Cận Bình là, trong thời gian ông ta làm Bộ trưởng Tuyên truyền tỉnh Thiểm Tây, ông ta đã chủ trì một “công trình chính trị”: dự án mở rộng Lăng mộ Tập Trọng Huân. Lăng mộ này nằm ở Phú Bình, Thiểm Tây. Ban đầu chỉ rộng khoảng 8 mẫu (mẫu Trung Quốc), quay mặt về hướng Đông Nam, có một bức tượng đá Tập Trọng Huân. Dưới sự chủ trì của Cảnh Tuấn Hải, nó đã được mở rộng thành một “Công viên Tưởng niệm Sinh thái” rộng hơn 40.000 mẫu. Bố cục tọa Tây Bắc hướng Đông Nam, tựa núi nhìn sông, rất chú trọng phong thủy, được các quan chức địa phương gọi là “Công trình Long mạch”. Trong thời gian dự án, Cảnh Tuấn Hải đã nhiều lần đích thân giám sát thi công, mời các chuyên gia thiết kế để kiểm soát từng tầng, từ phong thủy, địa lý, bố trí thảm thực vật đến văn bia trên bia tưởng niệm. Bà Tề Tâm (mẹ Tập Cận Bình) đã đích thân đến hiện trường khảo sát chọn địa điểm. Vợ của Tập Cận Bình, bà Bành Lệ Viện, đã đến cúng viếng một cách kín đáo vào đầu năm 2015. Trong danh sách những người tháp tùng có Bộ trưởng Tuyên truyền Tỉnh ủy đương thời Cảnh Tuấn Hải.
Theo hồi ức của các quan chức Thiểm Tây, sự tận tâm của Cảnh Tuấn Hải với “công trình long mạch” là tuyệt đối. Ông ta được cho là “cực kỳ cẩn thận, không bỏ sót chi tiết nào”, thậm chí “màu sắc của chiếc đèn lồng” hay “việc sắp xếp hoa tươi” trước tượng Tập Trọng Huân cũng phải đích thân xem qua. Công trình hoàn thành năm 2015, và ông ta ngay lập tức được đền đáp: Cảnh Tuấn Hải được điều về Ban Tuyên truyền Trung ương, chính thức gắn mạng mạch chính trị của mình với “nhà họ Tập”.
Con đường thăng tiến của ông ta từ đó rộng mở một cách phi thường. Năm 2017, ông đến Bắc Kinh làm phó cho Thái Kỳ, cuối năm đó lại “thả dù” xuống Cát Lâm, và đến năm 2020 đã leo lên chức Bí thư Tỉnh ủy. Với ba lần thăng chức chỉ trong ba năm, Cảnh Tuấn Hải (khi đó là Ủy viên Dự khuyết Trung ương khóa 19 duy nhất trong số các bí thư tỉnh) được xem là “hình mẫu thành công nhất của phe Thiểm Tây” và thậm chí được dự đoán “có hy vọng vào Bộ Chính trị”.
Một “thành tích chính trị” khác, thể hiện lòng trung thành tuyệt đối của Cảnh Tuấn Hải, xảy ra khi ông cai trị Cát Lâm. Nhiều nguồn tin tiết lộ, khoảng năm 2021, trong một buổi tọa đàm khi Lý Khắc Cường đến thị sát, Cảnh Tuấn Hải đã công khai đối đầu với Thủ tướng. Khi Lý Khắc Cường nhấn mạnh việc “ổn định kinh tế, bảo đảm việc làm” và hỗ trợ kinh tế tư nhân, Cảnh Tuấn Hải được cho là đã “sửa lỗi” ông, tuyên bố Cát Lâm chỉ “kiên quyết quán triệt quyết sách của hạt nhân Tập Cận Bình” và dùng “học tập tư tưởng kinh tế Tập Cận Bình” để thay thế.
Hành động công khai chống đối Thủ tướng để “bày tỏ lập trường” này đã nhanh chóng được đền đáp. Ngay sau đó, Cảnh Tuấn Hải được kiêm nhiệm thêm chức Chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Nhân Đại tỉnh Cát Lâm. Trong năm 2022 và 2023, số lần ông ta xuất hiện trên CCTV và “Nhân Dân Nhật báo” tăng lên đáng kể, Tỉnh ủy Cát Lâm cũng được chỉ định là “tỉnh trọng điểm tuyên truyền học tập tư tưởng Tập Cận Bình”.
Tuy nhiên, kiểu “biểu dương lòng trung thành” quá cao điệu này trong thể chế Trung Cộng thường là con dao hai lưỡi. Một mặt, nó giúp ông ta củng cố vị thế “đại diện phe Thiểm Tây trong quân đội nhà Tập” trong ngắn hạn. Mặt khác, nó cũng khiến ông ta trở thành mục tiêu dễ thấy nhất khi chiều gió quyền lực thay đổi. Sau Hội nghị Trung ương 3 năm ngoái, con đường quan lộ thuận buồm xuôi gió của Cảnh Tuấn Hải đột ngột dừng lại. Vào tháng 6 năm đó, Cảnh Tuấn Hải, mới 63 tuổi, đã bị tước chiếc mũ quan Bí thư Tỉnh ủy, chỉ còn lại chức vụ Chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Nhân Đại tỉnh Cát Lâm. Hai tháng sau, chiếc mũ Chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Nhân Đại tỉnh cũng bị tước. Cảnh Tuấn Hải bị điều khỏi Cát Lâm, chuyển sang làm Phó Chủ nhiệm Ủy ban Giáo dục, Khoa học, Văn hóa và Y tế của Nhân Đại Toàn quốc, một chức vụ hữu danh vô thực không cần có mặt thường trực. Điều này có nghĩa là ông ta hoàn toàn bị gạt ra bên lề. Tất nhiên cũng có nghĩa là sự nghiệp chính trị đã kết thúc. Mà Hội nghị Trung ương 3 năm ngoái, chính là lúc tin đồn Tập Cận Bình bị đột quỵ, mất quyền lực… đang lan truyền mạnh.
Có thể nói, Cảnh Tuấn Hải lập công nhờ tu sửa lăng, cũng thất bại vì tu sửa lăng. Lăng mộ tượng trưng cho “long mạch” đó từng khiến ông ta thăng tiến vượt bậc, giờ đây lại trở thành mạng mạch đè bẹp ông ta. Sự ngã ngựa của Cảnh Tuấn Hải không chỉ là bước ngoặt của vận mệnh cá nhân, mà còn giống như một sợi dây chính bị kéo ra. Nhìn theo sợi dây này, toàn bộ mạng lưới chính trị Thiểm Tây lấy “long mạch” làm trục trung tâm ở phía sau ông ta, đang bị nhổ bỏ một cách có hệ thống. Sau khi Cảnh Tuấn Hải chủ trì việc mở rộng lăng mộ Tập Trọng Huân và “lập công”, một nhóm ê-kíp địa phương xoay quanh việc “bảo vệ long mạch” đã dần dần hình thành. Thiểm Tây trở thành “vùng đất long mạch” mang tính biểu tượng của Tập Cận Bình. Tây An được coi là trung tâm “hội tụ long khí”. Phương Hồng Vệ, Nhạc Hoa Phong, Diêu Lập Quân, ba người này chính là các nút cốt lõi trên chuỗi bảo vệ mạch này. Phương Hồng Vệ từng nhiều lần nhấn mạnh trong các bài phát biểu công khai rằng “phải bảo vệ tốt tổ mạch Tần Lĩnh, bảo vệ tốt cội rễ của Trung Hoa”. Theo nhiều nguồn tin, ông ta không chỉ theo sát Tập Cận Bình về mặt chính trị, mà còn phục vụ hết mình cho cái gọi là “công trình bảo vệ mạch” ở địa phương. Đầu tháng 11 năm nay, khi ông ta đang “lễ Phật” tại Cổ Quán Âm Thiền Tự, ông ta đã bị UBKTKLTW bắt đi, trở thành “tướng giữ long mạch” đầu tiên bị thanh trừng sau Hội nghị Trung ương 4.
Nhạc Hoa Phong, từng là Chủ tịch Chính Hiệp Thành phố Tây An của Trung Cộng, nắm quyền quản lý Khu mới Tây Hàm trong thời gian dài, được coi là đồng minh chính trị của Phương Hồng Vệ. Ông ta là Bí thư Ban Công tác Đảng đầu tiên của Khu mới Tây Hàm, cũng là một trong những người đầu tiên được Cảnh Tuấn Hải nâng đỡ khi còn ở ban tuyên truyền Thiểm Tây. Khu mới Tây Hàm không chỉ là cực tăng trưởng kinh tế của Tây An, mà còn được coi là khu vực biểu tượng của “long mạch kéo dài về phía Tây”. Thời điểm Nhạc Hoa Phong gặp chuyện gần như đồng thời với Phương Hồng Vệ. Sau khi có tin đồn ông ta rơi lầu tử vong, nhiều nguồn tin chỉ ra rằng ông ta nắm giữ manh mối then chốt về “dòng tiền của nhà họ Tập”. Diêu Lập Quân, quan chức này từng là Chủ tịch Công ty Đầu tư Công nghiệp Văn hóa Khúc Giang Tây An, Bộ trưởng Tuyên truyền, là một mắt xích chịu trách nhiệm “tạo thanh thế” trong chuỗi này. Ông ta là một trong những quan chức địa phương có liên hệ với nhà họ Tập sớm nhất. Ngay từ năm 2015, khi Tập Cận Bình thị sát Tây An và lên tường thành, người tháp tùng thuyết minh chính là Diêu Lập Quân. Ở địa phương lưu truyền rằng, ông ta đã tham gia vào công trình đóng gói tuyên truyền cho lăng mộ Tập Trọng Huân và “khu thắng cảnh văn hóa đỏ” ở Khu mới Khúc Giang, và nhân cơ hội này hình thành một mạng lưới lợi ích khổng lồ.
Sau khi ông ta bị điều tra, các tiết lộ về tỷ lệ phân chia vốn “sáu phần thuộc về Tập Viễn Bình, hai phần Phương Hồng Vệ, hai phần giữ lại” càng khiến bên ngoài xôn xao. Nhịp độ ngã ngựa của ba người gần như thể hiện dấu vết của một “cuộc tấn công có định hướng”. Từ hệ thống tuyên truyền đến quan chức đứng đầu địa phương, từ mắt xích vốn đến tuyên truyền chính trị, mỗi mắt xích đều liên quan đến công trình “long mạch” hoặc câu chuyện “bảo vệ mạch”. Phe chống Tập dường như đang có kế hoạch, có mục tiêu nhổ bỏ tất cả “những người bảo vệ mạch”. Trong bối cảnh quan trường Thiểm Tây, Tần Lĩnh không chỉ là khu bảo tồn sinh thái, mà còn được gán cho một biểu tượng chính trị mạnh mẽ: “Giữ Tần Lĩnh, chính là giữ cội rễ”.
Giờ đây, những người giữ mạch lần lượt sụp đổ. Đây không còn là một hành động chống tham nhũng đơn thuần, mà giống như một cuộc phẫu thuật ngoại khoa chính trị nhắm vào “hệ thống long mạch”. Có người cho rằng, đây chính là hành động phe chống Tập đang động dao vào gốc rễ quyền uy cá nhân của Tập Cận Bình. Bởi vì cho dù là tu sửa lăng, mở rộng lăng, bảo vệ mạch, hay chiến dịch “chỉnh đốn Tần Lĩnh” quy mô lớn, tất cả đều từng là biểu tượng cho huyền thoại quyền lực của Tập Cận Bình. Và nếu phe chống Tập muốn cắt đứt “khí khẩu” của ông ta, họ tất yếu sẽ ra tay từ đây.
Tuy nhiên, cũng có một luồng ý kiến khác lưu truyền trên dư luận. Quan điểm của phe này cho rằng, sự sụp đổ dây chuyền của quan trường Thiểm Tây không phải xuất phát từ sự phản công của các thế lực bên ngoài, mà là cuộc “tự thanh lọc” do chính Tập Cận Bình chủ trì. Logic của họ là, Tập Cận Bình xưa nay đa nghi, đặc biệt là đối với các bộ hạ cũ và phe cánh thân tín ở địa phương. Để ngăn chặn thế lực của họ lớn mạnh, ông ta dùng phương thức “chống tham nhũng” này để duy trì sự kính sợ của họ đối với Tập Cận Bình, duy trì ảo tưởng của bên ngoài về “bàn tay sắt chống tham nhũng” của ông ta. Nói cách khác, sự sụp đổ của Phương Hồng Vệ, Nhạc Hoa Phong, Diêu Lập Quân, Cảnh Tuấn Hải, là sự tiếp nối của việc Tập Cận Bình tự tay “tế cờ”, chứ không phải là đòn tấn công từ bên ngoài. Lời giải thích này nghe có vẻ hợp lý, nhưng một sự thật then chốt lại khiến nó không đứng vững được: ống kính của CCTV. Trong thể chế Trung Cộng, quy cách đưa tin của truyền thông, đặc biệt là CCTV, xưa nay là phong vũ biểu để phán đoán sự thăng trầm của quyền lực.
Ngày 9 tháng 11, chương trình “Thời sự Liên bá” của CCTV đưa tin về lễ khai mạc Đại hội Thể thao Toàn quốc lần thứ 15. Tập Cận Bình đích thân tham dự. Tuy nhiên, trong toàn bộ bản tin đã xuất hiện cách cắt ghép cực kỳ bất thường. Đầu tiên là khi Tập Cận Bình tiến vào, ông ta không được chiếu lên màn hình lớn tại hiện trường. Thứ hai, hình ảnh tuyên bố khai mạc chỉ duy trì một cảnh đặc tả ngắn ngủi vài giây, không có cảnh reo hò tại chỗ và tương tác với khán giả. Toàn bộ bản tin dài hơn tám phút, Tập Cận Bình chỉ xuất hiện 28 giây, chưa bằng một nửa so với bản tin của kỳ trước. Ngoài ra, thời lượng ống kính của vợ Tập Cận Bình, bà Bành Lệ Viện, cũng bị rút ngắn tương tự. Năm 2021 là khoảng 15 giây, năm nay chỉ khoảng 8 giây. Và điều gây chú ý nhất là Chánh Văn phòng Trung ương Thái Kỳ, thân tín số một của Tập Cận Bình, cũng biến mất khỏi ống kính. Trong hệ thống tuyên truyền của Trung Cộng, việc “hạ cấp” này sẽ không xảy ra một cách vô ý. Bốn năm trước, tại lễ khai mạc Đại hội Thể thao Toàn quốc ở Tây An, Tập Cận Bình không chỉ có cảnh xuất hiện một mình, được chiếu lên màn hình lớn tại hiện trường, mà sau khi tuyên bố khai mạc còn nhận được một cảnh quay phóng đại kéo dài ba giây. Giờ đây, tất cả những hình ảnh mang tính biểu tượng này đều bị cắt bỏ.
Một cựu biên đạo của CCTV, người đã quan sát hệ thống Tuyên truyền Trung ương trong thời gian dài, chỉ ra rằng: “Đây không phải là vấn đề thẩm mỹ, mà là tín hiệu chính trị. ‘Hạt nhân’ đã bị hạ cấp”. Nếu cuộc thanh trừng này thực sự do chính Tập Cận Bình chủ trì, thì việc đưa tin tuyên truyền như vậy chắc chắn là phạm “tội chết”. Ông ta không thể dung thứ cho việc mức độ xuất hiện của mình trên CCTV bị suy yếu, đặc biệt là trong một sự kiện thể thao lớn được truyền hình trực tiếp toàn quốc. Lời giải thích hợp lý hơn là, phe chống Tập đã giành được quyền chủ đạo nhất định ở tầng diện dư luận và tuyên truyền. CCTV đang thực thi một kiểu “làm suy yếu có chủ ý”, làm suy yếu câu chuyện thần thánh hóa lãnh tụ, gọt bỏ vị thế biểu tượng của sự sùng bái cá nhân. Từ “công thần tu sửa lăng” đến sự sụp đổ dây chuyền của “tướng giữ long mạch”, rồi đến việc “hạt nhân” bị lu mờ trên hình ảnh của CCTV, một manh mối rõ ràng đang dần nổi lên. Cơn chấn động quyền lực này, không chỉ là thanh trừng quan trường, mà là một hành động phản công trực diện vào long mạch, làm lung lay tận gốc rễ. Trong thế giới bí ẩn của chính trị Trung Cộng, cái gọi là “long mạch” từ trước đến nay không chỉ là phong thủy và biểu tượng, mà còn là sự phóng chiếu của quyền lực.
Hơn mười năm qua, Tập Cận Bình đã khổ tâm gây dựng “khí mạch” kéo dài từ Tần Lĩnh đến Trung Nam Hải. Ông ta biến lăng mộ của cha mình thành thánh địa, coi Thiểm Tây là đất cội rễ, coi việc “bảo vệ mạch” là biểu tượng của lòng trung thành. Tuy nhiên, chiều gió của vận mệnh đang đảo ngược. Những người bảo vệ mạch năm xưa lần lượt sụp đổ, nền tảng tượng trưng cho lòng trung thành cũng đang lung lay. Giờ đây, Tần Lĩnh vẫn nhấp nhô, nhưng mạch tuyến tượng trưng cho vận mệnh đó, dường như đang âm thầm đứt gãy trong cơn chấn động của quyền lực.
Theo Đại Thời Cục