Hãng tin Politico hôm 16/5 viết rằng, lợi dụng kẽ hở trong lệnh trừng phạt, Thổ Nhĩ Kỳ coi dầu của Nga là dầu của mình và xuất khẩu sang EU, mang lại hàng tỷ USD lợi nhuận cho Nga.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) và Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ (CSD), cũng như báo cáo độc lập của Politico, dầu của Nga dường như đang vào EU với số lượng lớn thông qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo một nhà phân tích năng lượng cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Dân chủ, Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành điểm dừng chân chiến lược cho các sản phẩm nhiên liệu của Nga chuyển hướng sang EU, tạo ra doanh thu thuế hàng trăm triệu USD cho Điện Kremlin.
Từ tháng 2 năm 2023 đến tháng 2 năm 2024, Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng mua hàng từ Nga thêm 105% so với 12 tháng trước đó. Trong cùng thời gian, xuất khẩu nhiên liệu của Thổ Nhĩ Kỳ sang EU tăng 107%.
Thông điệp cho biết: “Điều này không có nghĩa là mọi lô nhiên liệu đến EU từ Thổ Nhĩ Kỳ đều là của Nga. Thổ Nhĩ Kỳ có các nhà máy lọc dầu có thể xử lý gần 1 triệu thùng dầu mỗi ngày. Và các công ty Thổ Nhĩ Kỳ cũng có khả năng bán lại một số nhiên liệu không phải của Nga cho EU”.
Nhìn chung, kế hoạch đưa nhiên liệu của Nga đến EU có liên quan đến lỗ hổng trong các lệnh trừng phạt. Bất chấp những hạn chế, vẫn có giấy phép nhập khẩu nhiên liệu “hỗn hợp” vào EU nếu nó được dán nhãn là không phải của Nga.
Theo nghiên cứu, kế hoạch này đã mang lại cho Matxcova tới 3 tỷ euro chỉ từ ba cảng trong 12 tháng sau khi EU cấm nhiên liệu của Nga vào tháng 2 năm 2023.
Ví dụ, cảng Ceyhan ở phía đông nam có các tuyến đường bộ và đường sắt hạn chế đến các nhà máy lọc dầu, khiến cảng này có rất ít phương tiện để tiếp nhận các chuyến hàng nhiên liệu lớn ngoài từ các tàu chở dầu neo đậu tại bến cảng.
Từ tháng 2 năm 2023 đến năm 2024, cảng đã nhận được khoảng 22 triệu thùng nhiên liệu, 92% trong số đó đến từ Nga, gấp ba lần so với nhập khẩu từ Matxcova một năm trước đó. Trong cùng thời gian, 85% nhiên liệu xuất khẩu từ cảng này sang EU.
Cơ quan hải quan Hy Lạp, một trong những nhà nhập khẩu nhiên liệu lớn nhất, cho biết họ thực hiện “kiểm soát thích hợp cả ở giai đoạn thông quan và “cho đến nay không phát hiện thấy vi phạm nào”.
Tuy nhiên, ấn phẩm giải thích rằng trên thực tế, một tài liệu chỉ ra nguồn gốc của hàng hóa, được gọi là “giấy chứng nhận xuất xứ”, sẽ được kiểm tra. Nhập khẩu nhiên liệu có giấy tờ của Nga hầu hết là bất hợp pháp theo luật EU, nhưng đơn giản là thay đổi nhãn hiệu hàng hóa cũ của Thổ Nhĩ Kỳ sang giấy chứng nhận mới của Thổ Nhĩ Kỳ thì không.
Do việc Mỹ thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với Nga, điều chưa từng được biết đến trước đây, các nhà buôn dầu mới cung cấp dầu của Nga cho quốc gia châu Á này bắt đầu xuất hiện trong giao dịch dầu thô giữa Nga và Ấn Độ.Kể từ đầu tháng 10, Mỹ đã thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với một đội tàu chở dầu rộng lớn chở dầu của Nga, kể từ đó hàng chục tàu chở dầu bị trừng phạt đã không hoạt động.