“Việc làm dễ dàng không kéo dài lâu và có thể dẫn đến nhiều bất hạnh về sau. Các em không thể sống theo cách dễ dàng, các em phải có ý thức để sống một cuộc đời có ý nghĩa. Vì sống có ý nghĩa là nền tảng của hạnh phúc con người”.
John Vũ – Nguyên Phong là một nhà khoa học nổi tiếng ở Mỹ, đứng trong Top 10 người sáng tạo nhất thế giới mà đứng đầu là Bill Gates và Steve Jobs. Ông chính là người dịch tác phẩm nổi tiếng “Hành trình về phương Đông”, một trong những tác phẩm hay nhất về phương Đông từ trước đến nay. Hiện nay, ông là Viện Trưởng Viện nghiên cứu phần mềm của đại học Carnegie Mellon. Trước đây ông đã từng là kỹ sư trưởng công nghệ thông tin tại Boeing.
Là một nhà khoa học nổi tiếng, giàu kinh nghiệm thực tế cũng như kinh nghiệm giảng dạy ở nhiều quốc gia khác nhau, ông rất tâm huyết với sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ về lĩnh vực khoa học – công nghệ. Trong nhiều năm giảng dạy, ông đã viết rất nhiều bài viết về nhiều chủ đề khác nhau, trong đó có nhiều bài viết là những lời khuyên bổ ích cho thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước.
Thời điểm này các bạn tân sinh viên đang vui mừng tận hưởng thành quả học tập của mình sau 12 năm miệt mài đèn sách. Cánh cổng trường đại học đang mở rộng đón chào các bạn. Tuy nhiên, các bạn đã bao giờ tự hỏi: “Điều gì làm cho một số sinh viên đại học thành công, trong khi số khác lại thất bại?” Thành công đến với họ không phải vì họ thông minh hơn người, may mắn hơn người mà là vì họ đã có sự chuẩn bị chu đáo và kiên định với lựa chọn của mình.
Mặc dù, các bạn đã học tốt ở trung học nhưng điều đó không có nghĩa là bạn sẽ học tốt ở đại học. Hy vọng rằng, sau khi đọc những lời khuyên bổ ích của giáo sư John Vũ, các bạn sẽ tháo gỡ được những vướng mắc cũng như có cái nhìn khái quát về chuyên ngành mà các bạn đã, đang và sẽ học qua góc nhìn đa dạng, nhiều chiều của vị giáo sư đáng kính này.
***
Một sinh viên viết cho tôi: “Dường như là lời khuyên của thầy được nhắm tới sinh viên công nghệ nhưng chúng em không phải là sinh viên công nghệ. Thầy có lời khuyên nào cho chúng em không?”
Nếu các em đọc những lời khuyên của tôi, các em sẽ thấy rằng chúng có thể áp dụng được cho mọi sinh viên đại học, bất kể là về lĩnh vực học tập nào. Vì tôi dạy khoa học và công nghệ cho nên tôi viết nhiều hơn về chủ đề này nhưng lời khuyên của tôi là dành cho mọi sinh viên.
Mối quan tâm hiện thời của tôi là về nghề nghiệp và kỹ năng chuyên môn của các sinh viên. Tôi chỉ mong các em học và phát triển được các kỹ năng có nhu cầu cao, tìm được nghề nghiệp đáp ứng với sở thích của các em. Hơn nữa còn xây dựng được một xã hội phát triển theo kịp với trào lưu công nghệ hiện nay.
Lập kế hoạch học tập càng sớm càng tốt
Tôi muốn khuyên các em hãy lập kế hoạch nghề nghiệp của mình sớm nhất có thể, bằng việc nghiên cứu xu hướng thị trường và nói chuyện với những người làm việc trong lĩnh vực chuyên môn đó để biết nhiều hơn, trước khi đưa ra quyết định lựa chọn lĩnh vực học tập cho mình. Đừng đợi cho tới khi tốt nghiệp các em mới biết rằng, xã hội không có nhu cầu về kỹ năng nghề nghiệp đó.
Lý do các em vào đại học là để được giáo dục, để cho các em có thể là người có ích cho xã hội. Các em cần có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và với xã hội nên các em hãy nhận và thực hiện trách nhiệm đó một cách nghiêm túc. Đừng để bất kỳ ai bảo các em làm khác đi, các em phải là người tự đưa ra quyết định cho mình. Các em là tương lai của đất nước và các em có thể làm rất nhiều điều tốt đẹp cho đất nước của mình.
Nên học những kỹ năng mà không thể học được ở chỗ khác
Tôi biết rằng, có rất nhiều sinh viên thích học những môn dễ để họ có nhiều thời gian tận hưởng những điều thú vị khác. Vì ở bậc học đại học có nhiều hoạt động thú vị đang đợi các em. Các em đừng phạm sai lầm đó. Các em nên tận dụng thời gian quý giá này để học hỏi và phát triển những kỹ năng nào đó mà các em không thể học được ở chỗ khác.
Các em có thể thích văn học nên chọn chuyên ngành văn, nơi các em có thể đọc những cuốn sách hay từ các tác giả nổi tiếng. Nhưng các em có thể làm điều đó ngoài đại học, các em có thể đọc nhiều sách tuỳ thích khi các em có thời gian, có việc làm tốt và cuộc sống thoải mái. Một số người có thể không đồng ý với tôi, nhưng logic của tôi là các em vào đại học để học cái gì đó mà các em không thể tự mình học được, các em cần sự hướng dẫn của những giáo sư có chuyên môn cao.
Tôi khuyên các em nên học khoa học, công nghệ, kỹ nghệ, toán học, thống kê, lập trình máy tính, kế toán, hoá học và vật lí v.v. Đây là những môn mà các em học từ các giáo sư, những người có thể hướng dẫn các em. Họ có thể trả lời câu hỏi và khuyến khích các em phát triển những kỹ năng mà các em cần cho nghề nghiệp trong tương lai. Tôi biết đây không phải là những môn dễ nhưng chúng là nền tảng cho các việc làm tốt trong thị trường lao động ngày nay.
Khi tôi nghĩ về những môn tôi đã học, tôi nghĩ tới Toán, Phương trình vi phân, Kiến trúc phần mềm, Thống kê và Vật lý vì đây là những môn đã giúp tôi rất nhiều. Đây đều là những môn khó. Khi là sinh viên, tôi đã phải hết sức cố gắng để thi qua được những môn này nhưng nhờ nó tôi đã học được nhiều điều. Ngược lại, tôi không nhớ chút gì về các môn dễ mà tôi đã học. Tôi thích học chúng vào lúc đó nhưng điều đó không có ý nghĩa với tôi bây giờ. Tôi vẫn nhớ những điều mà các giáo sư đã buộc tôi phải học, những người đã mắng tôi vì tôi không học tốt. Nếu họ không làm như thế, tôi sẽ không là tôi của ngày hôm nay. Nhờ những vị giáo sư khó tính ấy mà tôi đã học được cách học tập, cách nghĩ, cách tổ chức và hình thành được thói quen học tập tốt, điều đó giúp tôi rất nhiều trong nghề nghiệp của mình.
Ngoại ngữ là môn học quan trọng trong thế giới phẳng ngày nay
Bên cạnh các môn kỹ thuật, tôi nghĩ ngoại ngữ cũng là môn học quan trọng trong thế giới phẳng ngày nay. Là sinh viên các em nên học ít nhất một ngoại ngữ. Khi còn trẻ, tôi học tiếng Pháp vì đó là ngôn ngữ phổ biến lúc bấy giờ. Nhưng sau vài năm, bố tôi bảo tôi học tiếng Anh. Tôi không thích phải bỏ lớp tiếng Pháp, nơi phần lớn bạn bè tôi đang học để sang lớp tiếng Anh, nơi mà tôi chẳng biết ai. Tệ hơn nữa là tôi lại phải bắt đầu học từ đầu. Nhưng đó là quyết định tốt nhất vì biết tiếng Anh đã giúp tôi có được học bổng để du học ở Mỹ. Nếu các em phải học một ngoại ngữ, lời khuyên của tôi là học tiếng Anh vì ngày nay phần lớn sách báo, và website kĩ thuật đều được viết bằng tiếng Anh. Nếu các em muốn tiến xa hơn trên con đường học vấn, các em cần thông thạo ngôn ngữ này.
Những thử thách sẽ xây dựng nên phẩm cách con người
Là thanh niên, các em cần những thử thách để xây dựng lòng dũng cảm và phát triển những tính cách tốt như lòng hiếu thảo, tính thương người, trách nhiệm và bổn phận. Nhiều sinh viên ưa thích các môn học dễ và hy vọng rằng họ sẽ có được việc làm sau khi tốt nghiệp. Nhưng thực tế là, các môn học dễ sẽ không xây dựng thói quen học tốt. Nó không thách thức các em nên các em sẽ không đưa nỗ lực của mình vào đó. Sau này, dù các em có được việc làm, các em có lẽ cũng sẽ nhanh chán và không có cảm giác đạt được cái gì trong đời.
Việc làm dễ dàng không kéo dài lâu và có thể dẫn đến nhiều bất hạnh về sau. Các em không thể sống theo cách dễ dàng, các em phải có ý thức để sống một cuộc đời có ý nghĩa, và các em phải có phương hướng nào đó động viên các em vì đây là nền tảng của hạnh phúc con người. Các em không thể ích kỷ, chỉ nghĩ đến mình mà phải biết mở rộng tấm lòng biết nghĩ đến những người khác, những người kém may mắn hơn các em. Các em không thể là chiếc lá khô rơi rụng, trôi nổi trên dòng đời mà các em phải là cá chép lội ngược dòng nước, vượt thác, để trở thành rồng, các em nên nhớ chỉ có cá chết mới trôi theo dòng mà thôi.
Chừng nào còn nỗ lực và quyết tâm các em sẽ thành công
Là sinh viên đại học, các em nên chọn trường cẩn thận vì nó sẽ ảnh hưởng tới việc học của các em. Các em cũng nên chọn bạn cẩn thận vì đây là những người các em sẽ dành nhiều thời gian sống cùng họ. Chọn bạn tốt, người có cùng chí hướng và lý tưởng giống mình sẽ giúp cho các em khi hoài nghi hay chán nản. Họ có thể khích lệ, động viên và giúp các em vượt qua khó khăn. Chọn bạn sai có thể làm cho các em mắc vào rắc rối vì họ có thể tác động tiêu cực lên cuộc sống của các em và làm các em không tập trung cho việc học tập của mình.
Là sinh viên, các em phải xác định được mục tiêu rõ ràng cho con đường học vấn, cho cuộc đời và nghề nghiệp của mình. Việc học hành chăm chỉ sẽ giúp các em nhận thấy rằng mình đang tiến bộ hằng ngày. Có tiến bộ sẽ là động lực giúp các em ham học nhiều hơn, tiến gần đến thành công nhanh hơn.
Với mỗi môn học, các em phải biết chính xác yêu cầu, kết quả cần đạt của môn học là gì. Sau đó, các em hãy nỗ lực hết mình để đạt được kết quả ấy. Các em cũng nên rà soát tiến độ các môn học cùng sự tiến bộ của mình và có điều chỉnh cần thiết để đạt kết quả tốt nhất. Các em nên sắp xếp cho mình môi trường học tập phù hợp. Các em có thể tự học ở chỗ yên tĩnh hay với một nhóm nhỏ? Có thể các em muốn học vào lúc đêm khuya hay dậy sớm để học vào buổi sáng. Đó là chọn lựa của các em, chừng nào các em còn nỗ lực và quyết tâm các em sẽ thành công.
Các em là một phần của thế giới này và các em phải có trách nhiệm với nó. Đó là lý do tại sao các em phải học để trưởng thành một cách có trách nhiệm. Thời gian ở đại học còn nhiều, các em sẽ học được nhiều hơn không chỉ từ sách vở mà công từ những trải nghiệm thú vị khác. Đây là khoảng thời gian để các em học hỏi, để trưởng thành người có trách nhiệm.
Là sinh viên đại học, các bạn đang sống trong một thế giới được che chắn đặc biệt nhưng trong một thời gian ngắn các em sẽ phải đối diện với thế giới thực. Điều các bạn làm hôm nay ở bậc đại học sẽ định ra tương lai của bạn, của gia đình, của xã hội và của đất nước.
***
Các tân sinh viên đừng bao giờ quên rằng, bố mẹ các bạn đã hy sinh nhiều vì các bạn, họ mong đợi một tương lai sáng lạn đến với con em mình. Các bạn cũng đừng quên, các giáo sư, các thầy cô cũng đang dành nhiều tâm huyết để truyền dạy cho các bạn những kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp. Họ cũng đặt hy vọng ở các bạn rất nhiều. Đất nước cũng đang mong đợi những cống hiến của các bạn. Thế giới có hòa bình, ổn định và phát triển phồn vinh hay không cũng còn phụ thuộc vào những gì các bạn gieo trồng ngày hôm nay.
Hồng Ân