Người xưa từng có quan niệm về hình tượng, tâm thế con người như: “Đi nhẹ như gió thoảng, ngồi vững như chuông đồng, đứng thẳng như cây tùng, nằm gọn như cây cung”. Một tư thế đứng đẹp mang lại cho người ta cảm giác cao, thẳng, không so vai rụt cổ. Trong những hoàn cảnh nghiêm túc không được chống nạnh, khoanh tay. Thái độ cần tỏ rõ sự tôn trọng, thấu hiểu và có thiện ý với người khác, giữ nụ cười tự nhiên.
Theo thói quen, mỗi khi chúng ta tiếp xúc với một người, thường hay đưa ra nhận xét: “Người này thông minh, có hiểu biết”, “Người này lịch sự, ăn nói dễ nghe”, “Người này ăn nói thô lỗ, ăn mặc luộm thuộm”… Một người có học vấn, tố chất tốt thì nhất định sẽ có những cử chỉ văn minh. Đặc biệt là con gái, nếu là người có lễ nghĩa thì sẽ nhận được sự tôn trọng từ người khác, được mọi người yêu quý và chào đón.
Nhìn từ góc độ tâm lý học, người nào càng được những người xung quanh đón nhận thì càng có nhiều mối quan hệ hài hòa, dễ dàng đạt được thành công trong sự nghiệp và gia đình. Nếu không hiểu được sự văn minh lịch sự, thiếu giáo dục, thì những người xung quanh sẽ không hoan nghênh họ, họ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ xã hội.
Văn minh lịch sự cũng cần phải bồi dưỡng ngay từ khi con còn nhỏ mới tạo thành thói quen tốt. Vậy, cha mẹ nên làm gì để bồi dưỡng cho con gái thói quen này.
1. Cha mẹ cần nhận thức đúng tầm quan trọng của lễ nghĩa
Một số cha mẹ không mấy quan tâm đến việc bồi dưỡng lễ nghi, phép tắc cho con gái. Họ cho rằng, con gái chỉ cần học giỏi, có bản lĩnh là được rồi. Như cha mẹ cũng đã biết, trong xã hội hiện đại những người thành công và nhận được sự yêu mến của mọi người đều là những người văn minh lịch sự. Đặc biệt là đối với nữ giới, nếu không văn minh, lịch sự sẽ rất khó được người khác tôn trọng.
Xã hội hiện đại cũng rất tôn trọng lựa chọn cá nhân của mỗi người. Tuy nhiên, càng tôn trọng bao nhiêu càng yêu cầu con người ta phải lịch sự và văn minh bấy nhiêu. Bởi văn minh lịch sự là nhân tố quan trọng để đánh giá trình độ văn minh của xã hội. Xã hội càng hiện đại thì con người lại càng phải văn minh lịch sự. Bởi vậy, không có lý do gì để cha mẹ không bồi dưỡng cho con thói quen tốt này.
Cũng có một số cha mẹ cho rằng, con gái còn nhỏ, còn ngây thơ trong sáng, lớn lên sẽ tự khắc biết giữ phép văn minh lịch sự. Do vậy, hiện nay có rất nhiều trẻ em không biết giữ phép tắc trên dưới, không biết chào hỏi, ăn mặc, nói năng chưa chuẩn mực… Với những hành vi này, nếu cha mẹ không uốn nắn, sửa chữa cho con mà để khi đã thành thói quen thì sẽ rất khó sửa.
Thực ra, sự ngây thơ trong sáng của con gái hoàn toàn không mâu thuẫn với văn minh lịch sự. Là một đứa trẻ văn minh lịch sự con càng có cơ hội phát triển tốt, bởi một đứa trẻ như vậy luôn được mọi người chào đón, yêu mến.
2. Cha mẹ nên dạy cho con những lễ nghi cá nhân
Cha mẹ cũng biết rằng, lễ nghi và phép tắc cá nhân sẽ bao gồm các nhân tố: dáng vẻ, cử chỉ, cách nói năng, ăn mặc.
Nhìn từ dáng vẻ, chủ yếu yêu cầu ăn mặc gọn gàng, hợp với bản thân, không lôi thôi luộm thuộm. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, không nhai kẹo cao su khi nói chuyện với người khác.
Nhìn từ cử chỉ, tâm thái, chủ yếu là những yêu cầu về đứng ngồi, các động tác thể hiện thần thái. Người xưa từng có quan niệm về hình tượng, tâm thế con người như “Đi nhẹ như gió thoảng, ngồi vững như chuông đồng, đứng thẳng như cây tùng, nằm gọn như cây cung”. Một tư thế đứng đẹp mang lại cho người ta cảm giác cao, thẳng, không so vai rụt cổ. Trong những hoàn cảnh nghiêm túc không được chống nạnh, khoanh tay. Thái độ cần tỏ rõ sự tôn trọng, thấu hiểu và có thiện ý với người khác, giữ nụ cười tự nhiên.
Nhìn từ phương diện nói chuyện, yêu cầu thái độ phải thành khẩn, thân thiện, sử dụng từ ngữ chuẩn mực, chú ý lắng nghe khi người đối diện đang nói. Trong trường hợp có nhiều người nói chuyện, đừng chỉ nói chuyện với một người mà phớt lờ những người khác.
3. Lễ nghi khi hỏi thăm những người lớn tuổi
Chào hỏi khi gặp người khác là phép lịch sự cơ bản. Do vậy, trước khi gặp ai đó, cha mẹ hãy cho con biết người mình sẽ gặp là ai, nên xưng hô thế nào để con chuẩn bị tâm lý, chủ động chào hỏi.
Khi gặp mặt, cha mẹ nên dành thời gian để con chào hỏi mọi người. Nếu con chưa chào hỏi cha mẹ cần nhắc nhở để con thực hiện ngay.
Sau buổi gặp mặt nói chuyện, cha mẹ cần tuyên dương những hành vi con đã làm tốt để con thấy được sự lễ phép của con đã làm cha mẹ vui lòng ra sao.
4. Lễ nghi phép tắc trên bàn ăn
Một số trẻ thường có thói quen không tốt trên bàn ăn như bốc những món ăn mà mình thích nhất hay quấy phá trên bàn ăn, nói chuyện lớn tiếng… Cha ông ta vẫn quan niệm rằng, một đứa trẻ có phép tắc trên bàn ăn là một đứa trẻ có giáo dưỡng. Bởi vậy, cha mẹ hãy dạy con lễ nghi trên bàn ăn: Khi ăn không được nói quá to, khi nhai thức ăn thì phải ngậm miệng lại, đặt khăn ăn lên đùi… Tuy nhiên, đây là những điều cha mẹ nên dạy con ở nhà, tránh dạy con trước mặt khách bởi vì trẻ hay xấu hổ có khi hiệu quả sẽ không như mong muốn.
Thực ra, dạy lễ nghi cho con, cha mẹ trước tiên phải nâng cao ý thức bản thân, nếu như chính bản thân mình cũng không hiểu lễ nghi, phép tắc thì khó bồi dưỡng cho con được. Lễ nghi phép tắc luôn được thể hiện trong cuộc sống hằng ngày, chỉ cần cha mẹ xem trọng và làm gương cho con, nói rõ yêu cầu, kiên trì luyện tập theo yêu cầu, phát hiện những hành vi không văn minh, kịp thời chỉ ra và yêu cầu con phải sửa ngay, là có thể bồi dưỡng được thói quen văn minh có phép tắc ở trẻ nhỏ.
Hồng Ân