Tại Hội nghị Trái đất năm 1992, có một cô bé đã làm toàn bộ người xem phải sững sờ, lặng thinh và xót xa với bài phát biểu riêng về môi trường. Nội dung bàn đến ô nhiễm mỗi trường, tình trạng nghèo đói và sự vô tâm của các quốc gia… Những vấn đề mà chúng ta khó lòng tin được đó là nỗi trăn trở của một cô bé 12 tuổi.
Ít ai có thể ngờ rằng, cô bé Severn Cullis Suzuki khi ấy mới 12 tuổi đã cùng bạn bè mình thành lập Tổ chức Trẻ em vì môi trường. Từ những việc nhỏ như bán bánh quy, nước chanh nhằm gây quỹ, cô bé đã quyên góp được 26.000 USD (tương đương 520 triệu VNĐ), làm lộ phí cho hành trình đến với Hội nghị Trái đất được tổ chức tại thành phố Rio de Janeiro, Brazil – cách nơi mình sống 8.000km.
Dưới đây là toàn văn bài phát biểu bằng tiếng Anh của cô bé:
Hello. I’m Severn Suzuki, speaking for ECO, the Environmental Children’s Organization. We are a group of 12 and 13 year olds trying to make a difference: Vanessa Suttie, Morgan Geisler, Michelle Quigg, and me. We’ve raised all the money to come here ourselves, to come 5,000 miles to tell you adults you must change your ways.
Xin chào, tôi là Severn Suzuki thay mặt cho ECO – Tổ chức trẻ em vì môi trường. Chúng tôi là 1 nhóm những người 12 – 13 tuổi đang cố gắng tạo ra 1 sự khác biệt : Vanessa Suttie, Morgan Geisler, Michelle Quigg và tôi. Chúng tôi đã tự tiết kiệm tiền để đến được đây, đi hơn 5000 dặm để nói cho người lớn các vị rằng, các vị phải thay đổi.
Coming up here today, I have no hidden agenda. I am fighting for my future. Losing my future is not like losing an election or a few points on the stock market. I am here to speak for all generations to come. I am here to speak on behalf of the starving children around the world whose cries go unheard. I am here to speak for the countless animals dying across this planet because they have nowhere left to go. I am afraid to go out in the sun now because of the holes in our ozone. I am afraid to breathe the air because I don’t know what chemicals are in it. I used to go fishing in Vancouver – my home – with my dad, until just a few years ago we found the fish full of cancers. And now we hear of animals and plants going extinct every day, vanishing forever.
Đến đây hôm nay, tôi không có 1 chương trình nghị sự bí mật nào cả. Tôi đang chiến đấu vị tương lai của mình. Mất đi tương lai của mình không giống như thua 1 cuộc bầu cử, hay mất đi vài điểm trên sàn chứng khoán. Tôi ở đây để nói thay cho tất cả các thế hệ tương lai. Tôi ở đây để nói thay cho những đứa trẻ đang chết đói mà không ai có thể nghe được tiếng khóc của chúng. Tôi ở đây để nói thay cho vô số loài động vật đang chết dần trên cả hành tinh này vì không có nơi nào để đi. Tôi sợ phải ra ngoài ánh sáng mặt trời vì những lỗ thủng trong tầng ozone. Tôi sợ phải hít thở vì không biết trong không khí có những hóa chất gì. Tôi từng đi câu cá ở Vancouver – quê hương tôi – cùng với cha tôi cho đến vài năm về trước khi biết rằng lũ cá mang đầy bệnh tật. Và giờ đây chúng tôi nghe tin rằng nhiều động vật, thực vật đang tuyệt chủng hàng ngày – biến mất mãi mãi.
In my life, I have dreamt of seeing the great herds of wild animals, jungles and rainforests, full of birds and butterflies, but now I wonder if they will even exist for my children to see. Did you have to worry of these things when you were my age? All this is happening before our eyes and yet we act as if we have all the time we want and all the solutions. I’m only a child, and I don’t have all the solutions, But I want you to realize, neither do you. You don’t know how to fix the holes in our ozone layer. You don’t know how to bring the salmon back up a dead stream. You don’t know how to bring back an animal now extinct. And you can’t bring back the forest that once grew where there is now a desert.
Tôi đã từng mơ về việc được nhìn thấy những đàn gia súc lớn, những khu rừng rộng đầy chim chóc và bướm, nhưng bây giờ tôi không biết chúng có còn tồn tại để con cái tôi được chứng kiến hay không. Các vị có phải lo lắng như vậy hồi bằng tuổi tôi không? Tất cả những việc này đang xảy ra ngay trước mắt chúng ta, vậy mà chúng ta đều cư xử như thể chúng ta đều còn thừa cả thời gian và giải pháp. Tôi chỉ là trẻ con và không có giải pháp nào, nhưng tôi muốn các vị nhận ra rằng chính các vị cũng không! Các vị không biết cách xử lý những lỗ thủng ở tầng ozone. Các vị không biết cách khiến cho cá hồi trở lại 1 con suối đã ngưng chảy. Các vị không biết cách hồi sinh 1 loài vật đã tuyệt chủng. Và các vị không thể mang lại những khu rừng ở những nơi giờ đây chỉ còn là sa mạc.
If you don’t know how to fix it, please stop breaking it.
Nếu các vị không thể sửa chữa tình hình, xin đừng làm nó tệ hơn nữa!
Here you may be delegates of your government, business-people, organizers, reporters or politicians. But really you are mothers and fathers, sisters and brothers, aunts and uncles, and all of you are someone’s child. I am only a child, yet I know we are all part of a family 5 billion strong. In fact, 30 million species strong. And borders and governments will never change that. I am only a child, yet I know that we’re all in this together and should act as one single world towards one single goal. In my anger, I am not blind, and in my fear, I am not afraid of telling the world how I feel. In my country, we make so much waste. We buy and throw away, buy and throw away, buy and throw away, and yet Northern countries will not share with the needy. Even when we have more than enough, we are afraid to share. We are afraid to let go of some of our wealth.
Ở đây, các vị có thể là đại biểu chính phủ, doanh nhân, nhà tổ chức, phóng viên hay chính trị gia – nhưng thật ra các vị là những người mẹ và người cha, người anh và người chị, người cô hay hay người chú – và tất cả đều là những người con. Tôi chỉ là trẻ con nhưng còn biết được chúng ta đều là thành viên của 1 gia đình hơn 5 tỷ người, hơn 30 dân tộc và biên giới, chính phủ sẽ không thể thay đổi điều đó. Tôi chỉ là trẻ con nhưng tôi biết chúng ta đều có phần trách nhiệm và nên hành động như 1 thế giới duy nhất để tiến về 1 mục tiêu duy nhất. Tôi không mù quáng trong cơn giận dữ, và không lo lắng trong cơn sợ hãi để cho cả thế giới biết được suy nghĩ của mình. Ở nước tôi, chúng tôi thải ra quá nhiều rác,chúng tôi mua rồi lại vứt đi, vậy mà các nước phương Bắc vẫn không chia sẻ với người nghèo. Kể cả khi đã thừa thãi, chúng ta vẫn sợ phải chia sẻ, sợ phải cho đi 1 chút của cải.
In Canada, we live the privileged life with plenty of food, water and shelter. We have watches, bicycles, computers and television sets. The list could go on for two days. Two days ago here in Brazil, we were shocked when we spent time with some children living on the streets. This is what one child told us, “I wish I was rich. And if I were, I would give all the street children food, clothes, medicines, shelter, and love and affection. If a child on the streets who has nothing is willing to share, why are we who have everything still so greedy? I can’t stop thinking that these are children my own age; that it makes a tremendous difference where you are born; that I could be one of the children living in the favelas of Rio. I could be a child starving in Somalia, or a victim of war in the Middle East or a beggar in India. I am only a child, yet I know if all the money spent on war was spent on finding environmental answers, ending poverty and finding treaties, what a wonderful place this Earth would be.
Tôi không thể không nghĩ đến những đứa trẻ đó chỉ bằng tuổi tôi, rằng nếu chỉ được sinh ra ở 1 nơi khác thôi, thì tôi có thể là những đứa trẻ sống ở khu nhà ổ chuột ở Rio, hoặc 1 đứa trẻ đang chết đói ở Somali, 1 nạn nhân chiến tranh ở Trung Đông hay 1 kẻ ăn xin ở Ấn Độ. Tôi chỉ là trẻ con nhưng còn biết được nếu tất cả những đồng tiền chi phí chiến tranh được dùng để tìm kiếm giải pháp cho môi trường, chấm dứt đói nghèo và đi đến 1 hiệp ước thì thế giới này sẽ tuyệt đẹp đến nhường nào!
At school, even in kindergarten, you teach us how to behave in the world. You teach us to not fight with others. To work things out. To respect others. To clean up our mess. Not to hurt other creatures. To share, not be greedy. Then why do you go out and do the things you tell us not to do? Do not forget why you are attending these conferences – who you are doing this for. We are your own children. You are deciding what kind of a world we are growing up in.
Ở trường học, thậm chí là ở mẫu giáo, các vị đã dạy cho chúng tôi phải cư xử cho đúng mực. Các vị đã dạy chúng tôi: Không được tranh cãi với nhau. Phải biết tìm ra giải pháp. Phải biết tôn trọng người khác. Phải biết sửa chữa những gì mình gây ra. Không được làm hại những sinh vật khác. Phải biết chia sẻ – không được tham lam. Vậy tại sao các vị lại thực hiện những việc đã bảo chúng tôi không được làm? Chẳng lẽ các vị đã quên mất mình tham dự những hội thảo này để làm gì và để cho ai? Chúng tôi là con cháu của các vị. Chính các vị đang quyết định chúng tôi sẽ lớn lên trong thế giới như thế nào?
Parents should be able to comfort their children by saying “Everything’s going to be all right. It’s not the end of the world. And we’re doing the best we can.” But I don’t think you can say that to us anymore. Are we even on your list of priorities? My dad always says “You are what you do, not what you say.” Well, what you do makes me cry at night. You grown-ups say you love us, but I challenge you, please make your actions reflect your words.
Cha mẹ lẽ ra phải có thể an ủi con cái bằng cách nói “mọi thứ sẽ ổn hết thôi mà”, “chưa phải là ngày tận thế đâu”, hay“chúng ta đang làm hết khả năng của mình rồi”. Nhưng tôi không nghĩ rằng các vị có thể nói vậy với chúng tôi nữa. Liệu chúng tôi có còn là 1 ưu tiên của các vị nữa không? Cha tôi luôn nói với tôi: “Hành động mới quyết định con người thật của con, chứ không phải lời nói”. Và hành động của các vị khiến cho đêm nào tôi cũng khóc. Các vị sẽ nói là yêu thương chúng tôi, nhưng tôi xin được thách thức các vị rằng hãy để cho hành động của mình đúng với lời nói.
Thank you.
Xin cảm ơn.
Thiện Nhân