Mới đây, tỉnh Hải Nam, Trung Quốc đã ban hành văn bản về phát triển kinh tế tư nhân, nói rằng những người liên quan đến các vụ án doanh nghiệp tư nhân sẽ không bị bắt nếu họ không thể bị bắt, nếu họ không có khả năng bị truy tố và nếu họ không thể thực sự bị kết án.

Chính sách này đã gây ra những cuộc thảo luận sôi nổi giữa các cư dân mạng, một số người nói rằng: “Điều đó cho thấy rằng nhiều nơi đang thiếu hụt nghiêm trọng về tài chính”.

Theo trang web chính thức của chính quyền tỉnh Hải Nam, vào ngày 25 tháng 3, tỉnh Hải Nam đã đưa ra thông báo về “Một số biện pháp hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân”, yêu cầu không bắt giữ các doanh nhân tư nhân liên quan đến vụ việc nếu họ không thể bị bắt, nếu họ không thể bị truy tố, và nếu họ không thể bị kết án. 

Người không có khả năng bị giam giữ thì sẽ được trả tự do kịp thời hoặc sẽ thay các đổi thành các biện pháp bắt buộc khác. Những hành vi vi phạm pháp luật nhỏ sẽ được áp dụng các biện pháp giảm nhẹ hoặc không bị xử phạt hành chính. 

Theo tài liệu, tỉnh Hải Nam sẽ thực hiện một hành động đặc biệt để theo dõi các trường hợp liên quan đến doanh nghiệp tư nhân, và xem xét sự cần thiết của việc tạm giữ, xác định và xử lý các trường hợp vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp tư nhân và doanh nhân. Trên cơ sở là để thực hiện chính sách tư pháp hình sự giam giữ ít hơn và giam giữ thận trọng hơn.

Văn bản cũng đề cập cần thúc đẩy đầy đủ niềm tin của kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân hội nhập xây dựng Cảng thương mại tự do Hải Nam, tạo bầu không khí xã hội tại cảng thương mại tự do, tôn trọng doanh nghiệp tư nhân, cải thiện giao tiếp cơ chế đàm phán để giải quyết các vấn đề thực tiễn, xây dựng quan hệ hữu nghị chính trị và kinh doanh kiểu mới, v.v.

Các chính sách tương tự như đã đề cập như trên ở Hải Nam đã tồn tại từ lâu ở Nội Mông. Theo The Paper vào ngày 28/3, tỉnh Hải Nam không phải là tỉnh đầu tiên đưa ra biện pháp “không bắt giữ các doanh nhân tư nhân liên quan đến vụ án nếu có thể”. 

Vào tháng 9 năm 2022, đảng ủy và chính quyền Khu tự trị Nội Mông đã ban hành “Một số biện pháp nhằm hỗ trợ hơn nữa sự phát triển chất lượng cao của kinh tế tư nhân”, và cũng đề xuất “thực hiện chính sách tư pháp hình sự ít bắt giữ hơn, truy tố cẩn thận và giam giữ thận trọng hơn”. Những người không thể bị truy tố thì không nên truy tố, và những người không thể thực sự bị kết án thì không nên bị kết án, đối với những người không cần phải tạm giam thì nên được trả tự do kịp thời hoặc thay đổi thành các biện pháp bắt buộc khác”, v.v.

Sau khi gây ra làn sóng thảo luận, các phương tiện truyền thông Trung Quốc đã lên tiếng để thanh minh.

Nhiều cư dân mạng đặt câu hỏi về “sự can thiệp hành chính vào cơ quan tư pháp”, “ân sủng ngoài vòng pháp luật” hay thậm chí là dung túng tội phạm kinh doanh.

Về vấn đề này, The Paper đã đăng một bài báo vào ngày 28/3 để giải thích rằng, các doanh nhân tư nhân liên quan đến vụ án ‘không thể bị bắt nếu họ không thể bị bắt’ không phải là chính sách đầu tiên ở Hải Nam, mà là một chính sách tư pháp rõ ràng do hệ thống tư pháp (chủ yếu là hệ thống kiểm sát) đưa ra trong những năm gần đây.

Theo bài báo, ngay từ đầu năm 2019, Trương Quân (Zhang Jun), bí thư đảng ủy kiêm công tố viên trưởng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao vào thời điểm đó, đã nhiều lần nhấn mạnh: “Khi các cơ quan kiểm sát xử lý các vụ án liên quan đến doanh nghiệp tư nhân, họ nên áp dụng toàn diện các chính sách tố tụng hình sự. Những người không thể bị bắt sẽ không bị bắt, những người không thể bị truy tố sẽ không bị truy tố, và những người có thể bị kết án quản chế sẽ được đề nghị kết án để quản chế”. Kể từ đó, hệ thống viện kiểm sát đã và đang thực hiện chính sách xét xử này.

Bài báo chỉ ra rằng chủ trương “không bắt người không thể bị bắt” không phải là sự khoan dung mù quáng, nếu có những doanh nghiệp tư nhân hành xử vượt quá giới hạn của pháp luật, trốn tránh sự trừng phạt và che giấu bằng chứng, v.v, vậy thì những kẻ đáng bị bắt vẫn cứ bị bắt, những kẻ đáng bị truy tố vẫn cứ bị truy tố.

Về lời giải thích của The Paper, cư dân mạng Netease nhận xét rằng: “Việc một văn bản vẫn cần được bổ sung nhưng lại được giải thích trước đã chỉ ra rằng văn bản đó có vấn đề. Hoặc là nó thực sự có vấn đề nên chính quyền phải tự sửa, hoặc chính quyền đã mất niềm tin vào chính mình”.

“‘Những ai không thể bị bắt thì sẽ không bị bắt’, điều này hơi đáng sợ!”

Một số cư dân mạng chế giễu: “Nhà tôi có rất nhiều gà, ngày nào chúng cũng ra ngoài ăn hoa màu của người khác. Lỗi đó không phải là lỗi lớn nên tôi sẽ không phạt chúng. Dù sao trứng chúng đẻ ra cũng thuộc về tôi”.Có người thẳng thừng cho rằng: “Phải nhận ra thông tin thật đằng sau tin tức, nó cho thấy nhiều nơi đang thiếu tiền trầm trọng, và chính quyền hiểu chính sách đó là để kiếm tiền”.