Đó là một hạt vật chất cao năng lượng neutrino đã di chuyển gần 4 tỷ năm ánh sáng để tới Trái Đất.

Neutrino được nhắc đến lần đầu tiên bởi Wolfgang Pauli vào năm 1930 để giải thích cho việc bảo toàn năng lượng. Pauli giả thiết rằng có một loại hạt không quan sát được, phát sinh cùng với electron trong phân rã nguyên tử và do đó mang đi một phần năng lượng. Ông gọi hạt này là “neutron”, sử dụng hậu tố -on giống như proton hay electron và sau này các nhà khoa học đã thống nhất tên gọi là neutrino.

Neutrino còn được gọi với cái tên khác là hạt ma bởi vì chúng quá nhỏ và khó quan sát. Mặc dù thực tế có hàng nghìn tỉ hạt neutrino vận động bên trong cơ thể của chúng ta mỗi giây, nhưng không ai thực sự biết chúng vận động như thế nào vì chúng không có điện tích và do đó hiếm khi tương tác với môi trường xung quanh.

Ngày 22/09/2017, các nhà khoa học đã quan sát được một hạt neutrino mang theo năng lượng rất lớn so với kích cỡ nhỏ bé của nó. Hạt neutrino đặc biệt này đã di chuyển gần 4 tỷ năm ánh sáng để tới Trái Đất. Điều đó quan trọng bởi vì đây là lần đầu tiên các nhà khoa học tìm thấy một hạt neutrino năng lượng cao.

Các nhà khoa học vừa phát hiện một hạt vật chất mở ra kỷ nguyên mới cho thiên văn học
Phát hiện ban đầu được thực hiện bởi Đài quan sát IceCube ở Nam Cực. (Ảnh: NSF)

IceCube có hệ thống cảnh báo thời gian thực. Nó đã gửi tọa độ phát hiện được tới các nhà thiên văn học trên khắp thế giới chỉ sau 43 giây. Lúc đó, khoảng 20 đài quan sát bao gồm cả kính viễn vọng Fermi Gamma của NASA đã càn quét bầu trời để cố gắng tìm ra nguồn gốc của hạt neutrino cao năng lượng.

Cuối cùng, các nhà khoa học đã phát hiện ra nó đến từ một thiên hà mà ở trung tâm của thiên hà đó là một hố đen (hay còn gọi là blazar). Toàn bộ quá trình khám phá vừa mới được công bố trên Tạp chí Khoa học Sciencemag.org hôm 13/7.

Các nhà khoa học vừa phát hiện một hạt vật chất mở ra kỷ nguyên mới cho thiên văn học
Hạt neutrino năng lượng cao đến từ một thiên hà mà ở trung tâm của thiên hà đó là một hố đen.

Theo mô tả của các nhà khoa học, khám phá lần này là vô cùng to lớn, nếu như so sánh thì phải tương tự như khám phá về sóng hấp dẫn đã đóng góp to lớn cho sự phát triển vượt bậc của khoa học công nghệ.

Rất nhiều câu hỏi về vũ trụ sẽ được lý giải, chẳng hạn như nguồn gốc hình thành vũ trụ, cách vũ trụ vận hành và thậm chí là tính toán chính xác những gì đang xảy ra bên trong hố đen nữa. Tất cả những điều đó đủ để làm thay đổi kiến thức vật lý cơ bản của chúng ta và sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho thiên văn học.

T.Vũ